Geodeziya laboratoriya

TRUBOPROVODNING FAZODAGI HOLATI, QUDUQLAR, ULARNING MOSLAMASI

VA O‘RNATILISHI
Truboprovodning fazodagi holati. Yer osti va yer ustida loyiha- lanayotgan trassaga inshootning o‘qi deyiladi. Mahalliy joydagi borliq topografik rejaga tushiriladi. Trassaning asosiy elementlari quyidagilar: ufqiy tekislikdagi truboprovod o‘qining proyeksiyasi va bo‘ylama profil (loyihalanayotgan chiziqning tik qirqimi) o‘qning qirqimi shovun holatda bo‘lishi lozim. Truboprovod tras- sasining rejasi uchastkalarda xar xil yo‘nalish bo‘yicha, har xil yo‘nalishdagi balandlikka o‘rnatilayotgan quduqlarni ufqiy holatdagi burilish burchaklari o‘zaro bir biriga bog‘lanadi. Bo‘ylama profilning alohida to‘g‘ri chiziqli uchastkada va trassa- dagi chiziqlari har xil nishabliklardan tashkil topgan. Nuqtalarning joylanishi trassaga oid bo‘lgan jihozlarni ikkita koordinatani profilida: piketlash rejasidagi masofaning o‘qi bo‘ylab, trassaning boshlanishidan to noma’lum nuqtagacha, tiklik qirqimining belgi raqamigacha bo‘lgan masofani aniqlaydi. Gaz, vodoprovod va kanalizatsiya tarmog‘ini ufqiy va tiklik holatini doiraviy egrida har doimgidek loyihalanmaydi. Shuning uchun truboprovodlar fazoda punktir chiziq bilan tasvirlanadi. Truboprovod va quduqlarning o‘z joyiga qo‘yib o‘rnatilishi va ularning bir-biriga bog‘lanishiga qarab quyidagicha bo‘ladi: 1. Tarmoqlarga (gaz va vodoprovod tarmog‘ iga). 2. Suvni kutib oluvchi quduq (kanalizatsiya tarmog‘i), chiqindi suvni kutib oluvchi quvurlarning o‘zi quyidagilarga bo‘linadi: chiziqli, buriluvchi, tugunli va sharsharali. Chiqindi suvlarni kutib oluvchilarga quyidagilar kiradi: quduqlarni tekshiruvchi va quduqlardan tushuvchi. Zavod, fabrikalardan chiqayotgan chiqindi suvlar katta yo‘ldan olib o‘tilgan quvurlarga oqib borib qo‘shiladi va ana shu quvurlardagi chiqindi suvlar bilan qo‘shilib, aralashib belgilangan manzilgoh- ga oqib boradi. Gaz, vodoprovod yoki kanalizatsiya quvurlarini to‘g‘ri yo‘nalishdagi uchastkalarga qo‘yiladi va quvurlarni vaqt o‘tishi bilan tozalab turishga imkon yaratib beriladi. Hozirgi zamon talabiga ko‘ra quduqlar orasidagi masofa quyidagicha:

Trubaning diametri d = 150 mm bo‘lsa, masofa uzunligi 35 m;

d = 200 mm dan — 450 mm gacha bo‘lsa, masofa uzunligi 50 m;
2 5 4

d = 500 mm dan — 600 mm gacha bo‘ lsa, masofa uzunligi 100 m;

d = 1000 mm dan —

1400 mm gacha bo‘lsa, masofa uzunligi 150 mm; d = 1500 mm dan — 2000 mm gacha bo‘lsa,

masofa uzunligi 200 m. Trubaning diametri

2000 mm dan yuqori bo‘lsa, masofa uzunligi

250 metrdan 300 metr- gacha bo‘ladi.

Trassaning burilish joylaridagi barcha kol- lektorlarning bir-biri bi- lan qo‘shilgan joylarga burilish quduqlari o‘rna- tiladi. Sharshara joylarga kanalizatsiya tarmog‘ini o‘rnatish va truboprovod- ning loyiha nishabi bilan

153. 
     rasm. Oddiy kanalizatsiya quvurining sxemasi.
     

ta’minlash majburiydir. Inshoot yo‘nalishidagi chiqindi suvlarni qabul qilib oluvchi quduq quyidagi asosiy qismlardan tashkil topgan (160- rasm):

1 — quduqning ostki sathi, betondan qilingan; 2 — tarnov;

5 — ishchi kamera; 6 — suvning konusdan o‘tishi; 7 — bug‘uz;

8 — po‘lat qopqoqdagi tuynik; 9 — qopqoq. Dumaloq quvur uchun yarim aylana sifatida betondan yasalgan ochiq holdagi quvur inshootining yo‘nalishi bo‘yicha chiqindi, iflos suvlarni o‘zidan o‘tkazib yuboradi. 3 — chiqindi suvlar quvurning yuqorisigacha yon qirg‘oqda oqib boradi, 4 — tarnov devori bilan quduq orasidagi maydonni berma deb yuritiladi. Tarnov tomonga bilinar bilinmas qilib nishablik (0,02—0,03) beriladi. Quduqning g‘ishtdan qilingan devori usti po‘latdan tuynikli qilib yasalgan 9 qopqoq bilan berkitiladi.
2 5 5

8.