Geodeziya laboratoriya

TIK BURCHAKLARNI O‘LCHASH

Tik burchak aniqlanayotgan nuqtaga yo‘naltirilgan trubaning ko‘rish o‘qi VV ¢ bilan ufqiy tekislik orasidagi burchak v bo‘ladi (37- rasm). Bu burchak nisbiy balandlik va chiziq ufqiy qo‘yilishini aniqlashga kerak bo‘ladi, teodolit tik doirasida o‘lchanadi. Tik doira ko‘rish trubasi bilan birgalikda aylanadigan limb va qo‘zg‘al- mas alidadadan iborat. Tik burchakni o‘lchashda burchak tomon- laridan biri ko‘rish o‘qi yo‘nalishi VV¢ bo‘lsa, ikkinchi tomoni sanoq olish moslamasi noli 00¢ bo‘ladi. Bu esa tik burchakni

37- rasm. Tik burchakni o‘lchash prinsipi.

6 6

o‘lchash uchun truba ko‘rish o‘qi VV ¢ va ufqiy doiradagi adilak o‘qi o‘zaro parallel bo‘lganda tik doiradan olinadigan sanoq nol o‘rni (NO‘) ma’lum bo‘lishi kerakligini ko‘rsatadi. Nol o‘rnini aniqlash uchun truba uzoqdagi aniq ko‘rinadigan nuqtaga yo‘nal- tiriladi. Tik doiraning trubaga nisbatan o‘ng (O‘) va chap (CH) holatida sanoqlar olinadi.