Genetika genetika so'zi grekcha genetikos — tug'ilishga taalluqli, aloqador degan so'zdan olingan. Genetika barcha tirik organizmlarga xos bo'lgan xususiyat — irsiyat va o'zgaruvchanlik qonuniyatlarini o'rganuvchi fandir. Irsiyat



Download 365,71 Kb.
bet5/74
Sana26.07.2021
Hajmi365,71 Kb.
#128646
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   74
Bog'liq
2018-yil Genetika 1-qism [uzsmart.uz]

Monoduragay chatishtirish

MENDELNING BIRINCHI QONUNI : Birinchi avlod duragaylarining bir xilligi

G.Mendel o'z tajribasida doni sariq va yashil no'xat o'simliklarini chatishtirdi. Shu chatishtirish natijasida olingan birinchi avlod duragaylarining hammasi sariq donli no'xat bo'lib chiqdi. Qarama-qarshi belgi (donlarning yashilligi) go'yo yo'qolib ketdi. Birinchi avlod duragaylarining bir xilligi to'g'risidagi qonun quyidagicha ifodalanadi.

Donlarning sariq rangidan iborat belgi yashil rang belgisini yuzaga chiqishiga yo’l qo'ymaydi. Belgining ustun turish hodisasi dominantlik deb, ustun turadigan belgi esa dominant belgi deb ataladigan bo'ldi. Qarama-qarshi bo'lgan, sirtdan yo'qolib ketgan belgi (yashil rang) retsessiv belgi deb ataladi. G.Mendel dominant va retsessivlikni belgilashda genetik simvolikani qo’lladi, ya'ni dominantlikni lotin alifbosining bosh harfi bilan, retsessivlikni esa kichik harf bilan ifodaladi. Chatishtiradigan ota-ona "P" (lotincha parental-ota ona) harfi bilan, uning avlodini esa "F" (lotincha fili-farzandlar) harfi bilan belgilanadi. Chatishtirish "x" bilan belginaladi. Jinslar esa b — erkaklik, p — ayollik simvollari bilan ifodalanadi.

Masalan, Fenotip: sariq no'xat x yashil no'xat.

Parental: AA x aa

Gameta A a

F1 Aa – sariq no’xat

Hammasi fenotip jihatdan (sariq) bir xil, genotip jihatdan bir xil geterozigotali. Demak, bir juft alternativ belgisi bilan farqlanuvchi gomozigotali organizmlarni chatishtirilganda, ularni birinchi avlodi F1 fenotipik va genotipik jihatidan bir xil bo'ladi. Bir juft alternativ belgisi bilan farqlanuvchi organizmlar chatishtirilishiga monoduragay chatishtirish deb ataladi. Agar ikki juft alternativ belgisi bilan farqlanuvchi organizmlar chatishtirilsa, diduragay, bir necha juft belgilari bilan farqlanuvchi organizmlar chatishtirilsa, poliduragay chatishtirish deb ataladi.

CHALA DOMINANTLIK: (oraliq irsiylanish)

Mendel o'z tajribalarida no'xatni avlodlarida to'la dominantlikni ko'rgan edi, ya'ni dominant gomozigota bilan geterozigota o'rtasida farq bo'lmagan edi. Lekin dominant gen geterozigota holatda hamma vaqt ham retsessiv gen ustidan to'la dominantlik qila olmasligi mumkin.Ayrim hollarda F1 duragaylari ota-onaga o'xshamasligi mumkin. Bu holda oraliq vorislik (chala dominantlik) kuzatiladi.






Download 365,71 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   74




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish