Гелиотехник талабларни амалий лойиҳалашда қўлланиши

Гелиотехник талабларни амалий лойиҳалашда қўлланиши
Биринчи навбатда иситиш даври градуссутка қуйидаги формула ёрдамида
аниқланади,
Дд=(тҲ-тисс.даври) исс. бу эрда тҲ- ички хавонинг харорати формуладан қабул қилинади, 0С; тисс.даври-иситиш давридаги ўртача суткалик ҳарорат, бунда ўртача ҳарорат
100С паст бўлган давр ҚМҚ 2.01.01-94* дан қабул қилинади; исс.давр-ўртача суткалик харорат 100С дан ортиқ бўлмаган даврдаги исситиш даври, сутка.
Хисоблаш:Турар жой бинолари учун ички хаво харорати сифатида
тҲ=180-200С қабул қиламиз. Иситиш даври учун ўртача суткалик харорат Самарқанд учун ҚМҚ Демак : Дд=(18-3.98) ,0С. СуткаИсситиш даври градуст суткага асосан тўсиқ конструксия, ташқи девор учун
келтирилган иссиқлик узатиш қаршилигининг 2.1 ва 2.2 жадвалдан аниқлаймиз.
Бу эрда иссиқлик химоясининг иккинчи даражаси учун Р0П 1.8 м2,0С/Вт ва
иссиқлик химоясини учинчи даражаси учун Р0П  2,6м2,0С/Вт экан ҚМҚ 2.
01.0.4-97* да келтирилган. Р≥ Р0П шартни бажарилишини кейинги бобда текшириб кўрамиз: Демак турар –жой биноларини энергия самарадорлигини ошириш учун
уларни ташқи тўсиқ конструксиясини яъни ташқи деворларини иссиқлик
химоясини ошириш лозим. Бундан ташқари “Пассив гелиосестемали” бино ташқи деворини хам иссиқлик химоясини қўшимча тарзда ошириб, бундай конструктив эчимни иссиқлик – физик жихатдан асослаш лозим.Бундай холатда ташқи тўсиқ конструксияни намлик ва иссиқлик ва физик холати меъёрий талабларга жавоб берар экан. Бундай конструктив эчимларнинг схемалари қуйдаги схемаларда
келтирилган. Иссиқлик ҳимояси ғишт деворнинг ички ва ташқи сиртидан
оширилган схемалар. 1-семент–қумли сувоқ; 2-иссиқлик изолясиясиловчи
қатлам; 3-ғишт девор. Ташқи деворларни иссиқлик химоясини оширувчи кўп қаватли конструктив ечим хам амалиётида қўлланилиб келинмоқда. Бундай конструктив эчим асосан уч қатламдан иборат. - Иссиқлик изолясияловчи қатламли бу қатлам иссиқлик ўтказувчанлиги жуда кичик бўлган минерал плитадан ёки пенополистиролдан иборат бўлади; Махсус клий билан ёпиштирилган ишқорга чидамли сеткали қатлам; Ҳимоя пардоз сувоқ қатлами. Бу қатлам сифатида “клинкерли” питка ёки табиий том ишлатилиши мумкин. Иссиқлик химояси оширилган кўп қатлами деворнинг конструктив ечими. Ҳозирги даврда бинонинг фасад қисмида ҳаво алмаштирувчи бўшлиқ қолдирилиб турли плиталар билан жихозланган конструктив ечим амалиётда кенг қўлланилмоқда Бу конструктив эчим қуйидаги қатламлардан иборат. Ташқи деворнинг ташқи сиртига металдан иборат каркас бириктирилиб унга плита ёки листлардан иборат экран билан жихозланади. Экран билан ташқи девор сирти оралиғидаги масофа шундай қабул қилиниши лозимки, улар оралиғига иссиқлик изолясияловчи плита ва плитадан кейин 40мм дан 100мм гача бўшлиқ қолдирилиши талаб этилади Деворнинг ташқи сиртидан ўрнатилган иссиқлик изолясияловчи қатлам қалинлиги иссиқлик физик ҳисоблар натижасида аниғланади. Деворларни иссиқик физик жихатдан такомиллаштириб. Жумладан бундай
конструксияларнинг қатламларидан конденсат намлик деярлик хосил бўлмайди.
Бу конструктив эчим биноларнинг ташқи тўсиқ конструксияларини иссиқлик
химоясини самарадорлигини оширади. Буни тасдиғини Самарқанд Давлат архитектура –қурилиш институти “Бино иншоотларни лойихалаш ва сервис” кафедрасининг лабороториясида бир гурух магистрлар томонидан ташқи девор намуналарида иссиқлик –физик жихатдан ўтказилган назарий ва амалий тажрибалар натижасидан қўриш мумкин
Юқорида келтирилган деворларнинг конструктев эчимларининг ижобий томонлари билан биргаликда салбий томонлари хам мавжуд. Булар қуйидагилардан иборат.
1.Бундай конструктив эчимларни амалга ошириш учун жуда кўп мехнатишчи куч сарф бўлади;
2.Бундай конструктив эчимнинг таннархи жуда баланд, 1м2 ти 40-50
доллорга тенг.
3.Бу конструктив эчимда ишлатиладиган материалларнинг аксарияти хориждан
олиб келинади