Gazlangan yaxna ichimliklar

Download 111 Kb. bet 2/2 Sana 16.01.2022 Hajmi 111 Kb. #375270

Bog'liq
Alkogolsiz ichimliklarni tekshirish. Namuna olish. Organoleptik baho berish. Kislotaliligi va zichligini aniqlash. Ovqat mahsuloti tarkibidagi radionuklid borligini tekshirish. Tayyor taomni tekshirish. Namuna olish.

Bu sahifa navigatsiya:

• Past
• 7,0 mg 70 mg
• 3-variant 1,0 mg
• Yuqori 10001
• quruq
• tuzi
• Tekshirish uchun ichimliklardan sinamalar olish
• Yaxna ichimliklarning organoleptik ko‘rsatkichlarini aniqlash

1-variant	0,5 mg	5,0 mg	50 mg	2500 mg (2,5 gr)	500 mg (0,5 gr)
Past
2-variant	0,7 mg	7,0 mg	70 mg	3500 mg (3,5 gr)	700 mg (0,7 gr)	O‘rta
3-variant	1,0 mg	10,0 mg	100 mg	5000 (5,0 gr)	10 000 mg (10,0 gr)	Yuqori

10001 qadoqlangan ftorli suvni tayyorlash uchun zarur bo‘ladigan quruq natriy ftor tuzi miqdorlari
Qadoqlangan ftorli suvning texnologiyasi ishlab chiqildi. Ushbu ichimlik suvi organoleptik ko‘rsatkichlari bo‘yicha davlat standarti talablariga mos keladi. Oq, shaffof, begona hid va ta’mlardan xoli. Mikrobiologik ko‘rsatkichlari bo‘yicha ham qadoqlangan ftorli suv DavSTI talablariga javob beradi. Ishlab chiqilgan ftorli suv kariyesning oldini olishda ftorli suvlarning alternativ turiga kiradi. Ta’kidlab o‘tish joizki, vodoprovod suvini ftorlash iqtisodiy tarafdan qimmat hisoblanadi, chunki buning uchun vodoprovod tizimi zamonaviy ko‘rinishga ega bo‘lishi va ftorlash jarayoni qat’iy tartibda amalga oshirilishi lozim. Ftor bilan boyitilgan qadoqlangan suv ftorlash jarayoni va uning tarkibidagi ftor flyuorozni keltirib chiqarmaydi va barcha ko‘rsatkichlar bo‘yicha qat’iy nazorat qilingan ekologik toza mahsulot hisoblanadi.

6. 
   Tetiklashtiruvchi ichimliklar
   

Tetiklashtiruvchi ichimliklar o‘z tarkibida markaziy asab va qon-tomirlar tizimini tetiklashtiruvchi xususiyatga ega bo‘lgan moddalar tutishi bilan ta’riflanadi. Tetiklashtiruvchi ichimliklarga choy, qahva va qisman sikoriy kiradi, shuningdek, ular qatoriga kola ichimligini ham kiritish mumkin.

Choy ichimligi choy o‘simligi barglariga maxsus ishlov berish orqali olinadi. Buning uchun asosiy texnologik jarayonlar: 1) suvini qochirish; 2) barglarini o‘rab yumaloqlash; 3) fermentlash va quritish amalga oshiriladi.

1. 
   Suvini qochirish jarayonida bargdagi namlik va egiluvchanlik yo‘qoladi, unda fermentativ jarayonlarni boshlovchi kimyoviy o‘zgarishlar yuz beradi.
   
2. 
   Barglarni o‘rab yumaloqlash jarayoni maxsus jihozlarda amalga oshiriladi. U hujayra qavatlarining buzilishi natijasida fermentativ o‘zgarishlar boshlanishi balan xarakterlanadi.
   
3. 
   Fermentlash jarayoni - choy ishlab chiqarishda asosiy jarayonlardan biri hisoblanadi. Fermentatsiya jarayonida choyga o‘ziga xos hid beruvchi efir moylari, oshlovchi moddalardan kofein ajralib chiqadi, jarayon oxirida esa pigmentlar hosil bo‘ladi.
   
4. 
   Quritish jarayoni choy ishlab chiqarishda oxirgi jarayon hisoblanadi. Quritish jarayonida barglardagi fermentlash jarayoni to‘xtatiladi, namlik 4 % gacha tushiriladi. Quritish jarayonidan keyin choy qora rangni oladi va mahsulot tayyor bo‘ladi. Keyingi bosqichda choy navlarga ajratiladi. Bu usul orqali bargli qora choy olinadi.
   

Bundan tashqari, ko‘k choy ham ishlab chiqariladi. Ko‘k choyda xlorofill va oshlovchi moddalar bo‘lganligi sababli texnologik jarayonda o‘rab yumaloqlash va fermentlash bosqichlari bo‘lmaydi. Ko‘k choy xushbo‘yligi, taxirligi va kuchli tetiklashtiruvchi xususiyati bilan ajralib turadi. Choyning tetiklashtiruvchi xususiyati uning tarkibida kofein, efir moyi va tanin borligi bilan ifodalanadi. Kofein qora choyda 2,5-3 %, ko‘k choyda esa 1,6-2,3 % mavjud. U arterial qon bosimini oshirish hisobiga markaziy asab va yurak qon-tomir tizimiga ta’sir ko‘rsatadi. Efir moyi choyda kam miqdorda (0,006 % gacha) bo‘ladi, lekin choyga yoqimli hid berishga yetarli hisoblanadi. Tanin - choyning ta’mini belgilovchi oshlovchi modda hisoblanadi. Choydagi o‘rtacha miqdori 8-15 %. Oshlovchi moddalar choyda qanchalik ko‘p bo‘lsa, uning xushbo‘yligi shunchalik yaxshi bo‘ladi. Choyda organik kislotalardan limon (0,75-1,08 %) va oksalat (0,23­0,83 %) kislotasi mavjud. Bargli qora choy tarkibida ekstraktiv moddalar 32 %, tanin 7 %, kofein 2 % bo‘ladi.

Qahva. Qahvaning asosiy tarkibini kofein va xlorogen kislota tashkil qiladi. Qahva doni tarkibida kofein 0,6-2,4 % ni tashkil etadi. Bundan tashqari, qahvada qahva oshlovchi kislota (4-8 %), yog‘lar (10-13 %), oqsil moddalar (2,5 %), saxaroza (5-10 %), pentazanlar (5,7 %) mavjud. Qahva donlarida sezilarli o‘zgarish ularni qovurganda yuz beradi: u o‘z vaznini yo‘qotadi, hajmi kichrayadi, rangi va ta’mi o‘zgaradi. Damlama rangining o‘zgarishiga sabab qovurish jarayonida shakardan karamelan hosil bo‘lishidir. Qovurilgan qahvadagi hid uning tarkibidagi kafeol bilan izohlanadi. Kafeol tarkibini furfurol spirti, sirka kislotasi, atseton, oksiatseton, piridin, fenol va boshqalar tashkil qiladi. Qovurilgan kofening 30 foizi qaynagan suvda eriydi. Qahvada asosiy modda - kofein markaziy asab tizimini qo‘zg‘atib, ishlash qobiliyatini oshiradi, yurak qisqarishlarini tezlashtirib, yurak-qon tomir tizimi ishini tezlashtiradi. Shuning uchun yurak-qon tomir tizimida nuqsoni bor insonlarga qahva iste’mol qilish tavsiya etildmaydi.

Eriydigan qahva -tabiiy kofe suvli eritmasining qoldiqsiz eruvchi quritilgan turi. Eruvchi qahva tayyorlashning asosiy jarayoni ekstrakt tayyorlash bosqichidir. Ekstraktlash jarayoni 6 ta ekstrakt bilan maxsus qurilmalarda amalga oshiriladi. Quritilgan qahvaning namligi 5,5 % dan oshmasligi kerak. Eruvchi qahva kukuni juda kuchli nam tortuvchi hisoblanadi va namgarchilikda o‘zining sifatini tezda yo‘qotadi. Shuning uchun eruvchi qahva 18-20 ^oC haroratda, 40 % dan yuqori bo‘lmagan namlikda saqlanadi. Eruvchi qahvani faqat germetik tunuka idishlarga qadoqlash lozim. Ularning bir martalik ishlatiladigan turlarini mayda (2,5 gr) polietilen va lak bilan qoplangan folga qog‘ozlardan tayyorlangan germetik idishlarga qadoqlanadi. Eriydigan qahva tabiiy qahvaning tarkibiga yaqin, lekin u xushbo‘y bo‘lib, unda kofein biroz kam. Shuning uchun uni tabiiy qahva o‘rnida yoshi katta insonlarga iste’mol qilishga tavsiya etiladi.

7. 
   Tekshirish uchun ichimliklardan sinamalar olish
   

Tekshirish uchun ichimliklar quyidagi jarayonlarda olinadi: a) zavodlarda quyish mobaynida; b) savdo tarmog‘ida yaxna ichimliklarni quygandan so‘ng 7 sutkadan kechiktirmasdan 2sutkadan kechiktirmasdan gazlanmagan ichimliklardan va kvasdan, 15 sutka ichida gazlangan suvlardan. Shisha idishli ichimliklar ekspertiza uchun quyidagicha olinadi: 5-15 idish 5000 shisha idishli partiyadan, 15-30 idish 5000 idishdan ortiq partiyadan, savdo tarmog‘ida 5-15 ta miqdorda 250 tagacha qutidan, 15-30 idish 250 qutidan ko‘p bo‘lgan partiyadan.

Jihozlar va idishlar

1. 
   Qand miqdorini aniqlash moslamasi (saxarimetr).
   
2. 
   Silindrlar - 250-500 ml.
   
3. 
   Kimyoviy stakanlar - 300-400 ml.
   
4. 
   Kimyoviy kolbachalar - 100, 200, 250 ml.
   
5. 
   50 ml li byuretkalar shtativ bilan.
   
6. 
   Uzun voronkalar - 400 ml.
   
7. 
   Probirkalar.
   
8. 
   Suv hammomi.
   
9. 
   Elektr isitgich (plitka)
   

Reaktivlar

1. 
   0,1 n li o‘yuvchi natriy.
   
2. 
   1 % fenolftalein eritmasi.
   
3. 
   Etil efir.
   
4. 
   10 % sulfat kislota.
   
5. 
   Distillangan suv.
   

8. 
   Yaxna ichimliklarning organoleptik ko‘rsatkichlarini aniqlash
   

Tashqi ko‘rinishi. Ichimliklarning tashqi ko‘rinishi ko‘zdan kechirilganda shisha idishning yoki bochkaning qadoqlanishiga, muhri va yorlig‘iga e’tibor beriladi.

Tiniqligi, rangi va ta’mi. Maxsus yorug‘lik ekranida shisha idishning o‘zida ichimlik rangini xiralashtiruvchi qo‘shimcha birikmalar borligi yoki yo‘qligi tekshiriladi, shundan so‘ng shisha idish ochilib, ichimlikning hidi aniqlanadi va yarmi kimyoviy tekshirish uchun olinadi. Yaxna ichimliklarning fizik-kimyoviy ko‘rsatkichlarini aniqlash

Saqlanish muddatini aniqlash. Namuna 20 ^oC li termostatga joylashtiriladi, bir necha kun shu holatda saqlanadi, har kuni ichimlik holati kuzatib boriladi (cho‘kma tushishi yoki xiralashish). Agar cho‘kma yoki xiralashish paydo bo‘lsa, vaqti yozib qo‘yiladi (paydo bo‘lgan kun).

Zichligini aniqlash. Ichimlikning qattiqligi tarkibida quruq moddalarning miqdori bilan belgilanadi, uning asosiy qismini shakar tashkil etadi. Ichimlik SO₂ gazidan chayqatilib ozod qilinadi va paxta orqali filtrlanadi hamda 250 ml li silindr idishga solinadi. Silindr ichiga shakar miqdorini aniqlash moslamasi tushiriladi. Moslama tebranishi to‘xtagach, moslamaning yuqori ko‘rsatkichi orqali zichligi aniqlanadi. Zichlik 20 ^oC haroratda aniqlanadi. Agar ichimlik harorati past yoki yuqori bo‘lsa, u holda harorat isitib yoki sovitib 20 ^oC ga keltiriladi. Bundan tashqari, ichimlik zichligi refraktometr yordamida ham aniqlanadi.

Kislotaliligini aniqlash. Ichimlik yaxshilab chayqatilib, SO₂ gazidan ozod qilinadi. Mora pipetkasi yordamida 10 ml ichimlik olinadi va 100 ml li kolbaga solinadi. Ustidan 50 ml distillangan suv solinadi va kolba qaynaguncha qizdiriladi. Keyin ustiga 2-3 tomchi 1 % li fenolftalinning spirtdagi eritmasi solinadi va pushti rang hosil bo‘lguncha titrlanadi.

a x 100

X =

10 x 10

Bu yerda: X - ichimlik kislotaliligi; a - ml miqdori; 100 - 100 ml ichimlik; 10 - 0,1 n li o‘yuvchi natriy eritmasi, 10 - titrlash uchun olingan ichimlik miqdori (ml).

Shakarni aniqlash. 250 ml ichimlikka 2 ml 10 % li sulfat kislota qo‘shiladi. So‘ng 400 ml li voronkaga 100 ml etil spirti quyilib, 25 ml dan ichimlik qo‘shiladi va har gal voronka silkitiladi va ajralib chiqqan suvi to‘kib tashlanadi. Efirni ajratib olib, boshqa kolbaga solinadi, quritiladi va ta’mi tatib ko‘riladi. Agar shirin bo‘lsa, tarkibida saxarin mavjud.

Bo‘yoqning tabiiy yoki sun’iyligini aniqlash. Yaxna ichimlikdan 100 ml li stakanga 50 ml solib olinadi va ichiga paxtadan tayyorlangan oq matoning bir uchini 3-5 daqiqa botirib qo‘yiladi. Mato olinib, oqar suvda 5 daqiqa davomida yuviladi, agar matodan rang ketib qolsa sun’iy, rang qolsa, tabiiy yaxna ichimlik hisoblanadi.

Download 111 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham: