Gamilton marshrutlariga asoslangan shifrlash Qisqacha nazariy ma’lumot

Mavzu: Gamilton marshrutlariga asoslangan shifrlash
Qisqacha nazariy ma’lumot:
Gamilton marshrutlariga asoslangan usulda ham o‘rin almashtirishlardan foydalaniladi. Ushbu usul quyidagi qadamlarni bajarish orqali amalga oshiriladi.
1-qadam. Dastlabki axborot bloklarga ajratiladi. Agar shifrlanuvchi axborot uzunligi blok uzunligiga karrali bo‘lmasa, oxirgi blokdagi bo‘sh o‘rinlarga maxsus xizmatchi simvollar-to‘ldiruvchilar joylashtiriladi (masalan, *).
2-qadam. Blok simvollari yordamida jadval to‘ldiriladi va bu jadvalda simvolning tartib raqami uchun ma’lum joy ajratiladi. (1 - rasm)
3-qadam. Jadvaldagi simvollarni o‘qish marshrutlarning biri bo‘yicha amalga oshiriladi. Marshrutlar sonining oshishi shifr kriptoturg‘unligini oshiradi. Marshrutlar ketma-ket tanlanadi yoki ularning navbatlanishi kalit yordamida beriladi.
4-qadam. Simvollarning shifrlangan ketma-ketligi belgilangan L uzunlikdagi bloklarga ajratiladi. L kattalik 1-qadamda dastlabki axborot bo‘linadigan bloklar uzunligidan farqlanishi mumkin.
Deshifrlash qilish teskari tartibda amalga oshiriladi. Kalitga mos holda marshrut tanlanadi va bu marshrutga binoan jadval to‘ldiriladi.




1-rasm. 8-yelementli jadval va Gamilton marshrutlari variantlari.
Jadvaldan simvollar yelement nomerlari kelishi tartibida o‘qiladi.
Misol. Dastlabki matn T₀ «O‘rin almashtirish usuli»ni shifrlash talab yetilsin. Kalit va shifrlangan bloklar uzunligi mos holda quyidagilarga teng: K=<2,1,1>, L=4. Shifrlash uchun 2.5-rasmda keltirilgan jadval va ikkita marshrutdan foydalaniladi. Berilgan shartlar uchun matrisalari to‘ldirilgan marshrutlar 2.6-rasmda keltirilgan ko‘rinishga yega.


2 - rasm. Gamilton marshruti yordamida shifrlash misoli.
1-qadam. Dastlabki matn uchta blokka ajratiladi. B1=, B2=, B3=;
2-qadam. 2,1,1 marshrutli uchta matrisa to‘ldiriladi;
3-qadam. Marshrutlarga binoan simvollarni joy-joyiga qo‘yish orqali shifrmatnni hosil qilish.
T₁=
4-qadam. Shifrmatnni bloklarga ajratish.
T₁=
3.Qo‘yilgan vazifa:
Nazariy keltirilgan ma’lumot uchun dastur ishlab chiqilsin. Dastur VBA, S++ yoki C# dasturlash tizimidan foydalangan holatda yaratilsin.
Hisobot mazmuni:

1. 
   Ish mavzusi.
   
2. 
   Ishdan maqsad.
   
3. 
   Shifrlash algoritmini blok-sxemasi.
   
4. 
   Dastur matni.
   

4. Nazorat savollari

1. 
   Shifrlashning polialfavitli almashtirish usulining mohiyati.
   
2. 
   Vijiner matrisasi (jadvali) qaerda qo‘llaniladi?
   
3. 
   Gamilton marshrutlariga asoslangan o‘rin almashtirish usulining mohiyati.
   
4. 
   O‘rin almashtirish usullari apparat amalga oshirilishi.
   

5. 
   1-rasm. 8-elementli jadval va Gamilton marshrutlari variantlari
   
6. 
   Jadvaldan simvollar element nomerlari kelishi tartibida o’qiladi.
   
7.