30
normal radioizotop renogramma 3 kismdan (faza) iborat egri: kon tomirli -
keskin tepaga kutariluvchi egrining bosh kismi bulib 10 va 20 sek davom etadi va
radioizotop moddaning buyraklar kon tomirlarida taksimlanishini kursatadi;
parenximatoz yoki sekretor - gippuran i
131
ni yuborgandan sung 2 -3 minut utgach
kurinadi va 2-5
minut davom etib, radioizotop moddani naychalar xujayralari
orqali sekretsiyasini bildiradi; ekskretor faza - radioizotop moddani yukori siydik
yullariga (kosachalar, jomcha, siydik yullari) ekskretsiyasini kursatadi. Egri keskin
pastga tushadi va 5 minut davom etadi, agar pasayishi 5-8 minut bulsa egri
yassilashadi.
keltirilgan renogrammani fazalarga bulinishi ayrim xisobda taxminiydir,
chunki egrining ayrim kismlari buyraklarning turli faoliyatini aniq ifodalamaydi va
kuprok ularning umumiy kurinishidir. Soglom
bolaning ung buyragini
renogrammasi chap buyrakka nisbatan yukorirok, chunki jigarda gipuran i
131
ni bir
kismi yutiladi.
surunkali glomerulonefrit xamda buyraklar amiloidozi uchun radioizotop
renogramma egrisining ikki tomonlama uzgarishlari xos va ular asosan sekretor va
ekskretor fazalarini deformatsiyasi bilan namoyon buladi. Yukorida aytilgan
kasalliklarda xar bir buyraklarning zararlanish darajasi bir xil bulmasligi mumkin,
u renogrammada uz ifodasini topadi.
radioizotop renografiya surunkali pielonefritni tashxislash uchun juda
muxim mahlumot beradi: sekretor fazani normadagiga nisbatan yassirok
kutarilishi, ekskretsiyani kech boshlanishi va ekskretor
fazani pasayishining past
tezligi, ikki tomonlama sekretor fazalar amplitudasining assimmetriyasi, chunki
ung va chap buyrak zararlanishida fark bulishi mumkin. Surunkali pielonefrit
tashxisi uchun renografik egrisini chukkiga chikish vaqtini uzayishini (bu
naychalar sekretsiyasini buzilishiga boglik), xamda ekskretsiya va buyrakdan
siydik ajralish sekinlashishi xos. Bu siydik chikarish
yullarining funktsional
buzilishlari bilan boglik.
parenximatoz anuriyada renografik egrisining sekretor fazasi umuman yuk
bulishi mumkin yoki uning amplitudasi juda past. Obturatsion anuriyada gorizontal
31
kesimga utadigan baland sekretor faza aniqlanadi.
renovaskulyar gipertoniyada renografik egrining kutarilishi sekinlashadi va
sekretor faza chuziladi, ekskretor faza sekinlashadi.
buyraklarni skaner kilish (gamma-renografiya) - radioindikatsion tekshiruv
bulib,
buyraklarning
xajmi,
shakli
xakida
mahlumot
beradi,
buyrak
parenximasning faoliyatsiz joylarini aniqlashga yordam beradi. Uning yordami
bilan buyraklarning uchokli uzgarishlarini topish mumkii (usma,
kistalar,
abstsesslar, infarktlar), shuningdek tugma rivojlanish nuksonlari (takasimon
buyrak). Buyraklarni skanerlash radioaktiv simob (ng
197
) bilan nishonlangan
neogidrin bilan amalga oshiriladi. Uning yarim parchalanish muddati 51,1 kunga
teng. Simob zaxarli bulganligi sababli tekshiruv paytida uning miqdori 10 mg dan
oshmasligi kerak. Supgi yillarda buyraklarning rangli skanerlashi kullanilmokda. U
tekshiruv natijalarini chukurrok izoxlashga yordam beradi.
radioizotop usullarni buyraklarning partsial funktsiyalari buzilishini
aniqlashda kullaydilar. Koptokchali filg‘tratsiyani aniqlash uchup kobalg‘t bilan
belgilangan vitamin v
12
, s14 bilan belgilangan insulin, yedta, i
131
bilan belgilangan
triombrin
kullaniladi; naychalar sekretsiyasi i
131
bilan belgilangan gippuran
klirensi buyicha baxolanadi. I
131
li gippuran bilan buyraklardagi plazma va kon
okimi aniqlanadi.
Radioizotop tekshirish usullarining afzalligi yana shundan
iboratki, ularda nurlanish yuki past (rentgenologik tekshirishlarga
qaraganda yuz
marta kam) hamda ishlatishga qarshi ko‗rsatma bo‗lmaydi. Bu radioizotop
usullarni operatsiyadan keyingi davrda ishlatish hamda tez tashxis qo‗yish
maqsadida, zaruriyat bo‗lganda tekshirishni bemorning har qanday holatida bir
necha marta o‗tkazish imkonini beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: