G shaxmurova, I. Azimov, U. Raxmatov

Qonning shaklli elementlari

1. 
   Tekshirilayotgan odamning 1 mm³ qonidan 4 200000 eritrotsit topilgan, gemoglobin konsentratsiyasi 12,3 % ni tashkil etgan. Qon rangi ko‘rsatkichini aniqlang. U normaga to‘g‘ri keladimi?
   
2. 
   Sportchining 1 mm¹ qoni tarkibidan 5000000 eritrotsit topil- gan, 16,3 g % gempglobin 16.3g % ni tashkil etishi aniqlangan. Qon rangi ko‘rsatkichini aniqlang.
   
3. 
   Goryaev kamerasining 80 ta kichik kvadrat katakchalarida eritrotsitlar sanalganda 480 ta tadan eritrotsit to‘g‘ri kelgan. Bu o‘rtacha miqdorga (normaga) to‘g‘ri keladimi?
   
4. 
   Goryaev kamerasining 400 ta kichik kvadrat katakchalarida leykotsitlar sanalganda 32 ta tadan leykotsit to‘g‘ri kelgan. Bu o‘rtacha miqdorga normaga to‘g‘ri keladimi?
   
5. 
   Goryaev kamerasining 80 ta kichik kvadrat katakchalarida eritrotsitlar sanalganda 456 ta tadan eritrotsit topilgan. llitr qonga qancha eritrotsit bo‘ladi. Bu o‘rtacha miqdorga (normaga) to‘g‘ri keladimi?
   
6. 
   Uzoq vaqt muskul ish bajargandan so‘ng Goryaev kamerasi­ning 400 ta kichik kvadrat katakchalarida leykotsitlar sanalganda 200 tadanligi aniqlangan. Buning sababini nima bilan tushuntirish mumkin?
   
7. 
   Qonning ivishida qonning qaysi shaklli elementlari ishtirok etadi?
   
8. 
   Qonning qaysi shaklli elementlari fagositozni amalga oshiradi?
   
9. 
   Qonning qaysi shaklli elementlari qonning immun sistema- sini ta’minlaydi?
   

Qon aylanish organlari. Asosiy fiziologik ko‘rsatkich!ar va formulalar

7. 
   Tinch holatda qon butun tanani 20-25 sek., muskul ish bajar- ganda vaqtda 8 sekundda aylanib chiqadi.
   
8. 
   Yurakning bir ish sikli uchun 08 sekund vaqt ketadi. Shundan bo‘lmachaning qisqarishi uchun 0.1 sek. bo‘shashishi uchun 0.7 sek., qorinchaning qisqarishi uchun 0.3 sek. bo‘shashishi uchun 0.5 sek. vaqt ketadi.
   
9. 
   Yurakning minutlik ventilyatsiyasi quyidagi formula bilan hisoblanadi:
   

YuMV =QSM x YuQS,
YuMV-yurakning minutlik ventilyatsiyasi, ml./min;
QSM-qonning sistolik miqdori, ml;
YuQS-yurakning qisqarish soni qis./min.

10. 
    Yurak siklini muddati quyidagi qormula bilan aniqlash mumkin.
    

YuS M= 60: YuQS, yurakning bir minutdagi qisqarishlar soni.

11. 
    Kislorodning o‘zlashtirilishi quyidagi formula asosida aniq- lanadi.
    

2. 
   = YuV x AVF O_z
   

0₂- bir minutda litr hisobida kislorodni o‘zlashtirilishi
YuV - litr hisobida yurakning minutlik ventilyatsiyasi
AVF 0₂ - arteriya va venadagi kislorod bo‘yicha farq litr hisobidan.
Masalalar yechish metodikasi

1. 
   Yurak urishi minutiga 60 marta bo‘lib, yurak har bir marta qisqarganda qon tomirlarga 80 ml qon haydab chiqarsa, yurakning minutlik ventilyatsiyasini hisoblang.
   

Yechilishi:
Yurakning minutlik ventilyatsiyasi (YuMV) ushbu formula bilan hisoblanadi YuMV = YuQS • QSM.
YuMV = 60 ud./min • 80 ml. = 4800 ml./min.
Javob: 4800 ml./min.
YuMV - yurakning minutlik ventilyatsiyasi, ml./min; QSM - qonning sistolik miqdori, ml; YuQS - yurakning qisqarish soni qis./min.

2. 
   Yurak siklini (YuS) davom etish muddati 0, 83 s. teng bo‘lsa bir minutdagi yurakning qisqarishlar sonini aniqlang (YuQS)
   

Yechilishi:
YuQS ushbu formula bilan hisoblanadi: YuQS = 60:YuS
YuQS = 60: 0,83= 72 .