G. N. Najmiddinova O’. U. Qurbonova

Maktabgacha ta’lim.  
Bolalar  bog‘chasi.    Bolalar  3  yoshdan  6  yoshgacha  bog‘chaga  boradilar.  Hozirgi 
kunda  Xitoyda  150  mingga  yaqin  bog‘chalar  faoliyat  olib  bormoqda.  Ular  davlat 
tasarrufidagi  va xususiy bog‘chalarga bo‘linadi. 
Boshlang’ich ta’lim. Xitoyda bolalar 6 yoshdan maktabga boradi va boshlang‘ich 
ta‘limda  6 yil  o‘qiydi. Asosiy o‘qitiladigan  fanlar:   
 - xitoy tili, 
 - matematika, 
 - tabiiy  fanlar, 
- chet tillar, 
 -ma‘naviy  tarbiya, 
 - musiqa, 
 - jismoniy  tarbiya va b. 
O’rta  ta’lim:       O‘rta  ta‘lim  3 bosqichdan iborat. Birinchi bosqichda ta‘lim bepul 
bo‘lib, 3 yil o‘qitiladi.  O‘quvchilar faqat darslik  va daftarlar  uchun pul sarflaydilar.   
Birinchi  bosqichda quyidagi fanlar  o‘rgatiladi:   
 - matematika, 
 - xitoy tili, 
 - chet tili, 
 - fizika, 
 - ximiya, 
 - axloqiy tarbiya, 
 - informatika  va b. 

---

 
105 
 2-bosqich 
Ikkinchi  bosqichda yana 3 yil  o‘qitiladi. To‘liq o‘rta ta‘lim  12 yil  davom etadi. 
3-bosqich 
   Bu bosqich 2 yil davom etadi. Bu bosqichda kasbiy va maxsus ta‘lim beriladi.   
OLIY TA’LIM.  
 Xitoyda oliy ta‘lim  3 xil  ko‘rinishga  ega: 
 - maxsus o‘quv dasturlardan iborat kurslar (o‘qish muddati 2-3yil);   
 - bakalavriatura  (4-5 yil); 
 - magistratura  (2-3);   
OO‘Yuni bitirgach,  3 ta ta‘lim  darajasi  beriladi: 
 - bakalavr, 
 - magistr, 
 - doktor. 
Xitoy  universitetlari:  Iqtisodiyot  va  Xalqaro  Savdo  Xitoy  Universiteti,  Pekin 
Politexnika  Universiteti,  Pekin  Universiteti,  Pekin  Neft  Universiteti,  Pekinning 
tillar  va  madaniyat  Universiteti,  Poytaxt  Pedagogika  Universiteti,  Sinxua 
Universiteti,  Dalyan  Chet  tillar  Universiteti,  Lyaonin  Pedagogika  Universiteti, 
Chuntsin  Universiteti,  Sian  Transport  Universiteti,  Fudan  Universiteti,  Shanxay 
Transport  Universiteti,  Shanxay  Chet  tillar  Universiteti,  Tzilin  Universiteti, 
Yanshan  Universiteti,  Xarbin  Muhandislik    Universiteti,  Xebey  Pedagogika 
Universiteti,  Chjestzyanskiy  universiteti,  Uxan  Universiteti,  Xitoy  Okeanologiya 
Universiteti,  Lanchjou  Universiteti,  Xaynan  Universiteti,  Nankin  Universiteti, 
Guandun  chet  tillar  va  tashqi  savdo  Universiteti,  Syamin  Universiteti,  Nankay 
Universiteti,  Tyantzin  Universiteti,  Yantay  Universiteti,  Xunan  Pedagogika  
Universiteti,  Yunnan Universiteti,  Shandun Moliya  Instituti,  Pekin universiteti.     
Pekin Universiteti 
Hozirda  Pekin  Universiteti  Xitoyda  asosiy  oliy  ta‘lim  muassasasi  hisoblanadi. 
Uning  tarkibida  31  ta  kolleg,  12  ta  fakultetlar  mavjud.  Darslar  101  ta  bakalavrlik, 
224  ta  magistrlik,  202  ta  doktorlik  yo‘nalishlari  bo‘yicha  o‘tiladi.  Universitetda 
216ta  ilmiy  tadqiqot  institutlari  bor.  Osiyoda  eng  katta  hisoblangan  kutubxona 
Xitoyda  joylashgan.  Hozirda    46,074    talaba  tahsil  olmoqda.  Ulardan  4000  nafari 
dunyoning  80  davlatidan  kelgan  chet  ellik  talabalar  hisoblanadi.    Pedagogik 
tuzilmasi  4574  teng.  2010  yil  200  kollej  va  universitetlarning  dunyo  bo‘yicha 
reytingida  6 – o‘rinni Pekin universiteti  egalladi. 
 Shanxay Universiteti  
Shanxay  universiteti  Xitoyning  eng  nufuzli,  yetakchi  oliy  ta‘lim  muassasalaridan 
biri  hisoblanadi.  Hozirgi  kunda  universitet  mamlakat  iqtisodiyotining  turli  soha  va 
tarmoqlari  uchun  zarur  bo‘lgan,  zamonaviy  talablarga  to‘liq  javob  beradigan 
mutaxassislarni  tayyorlab  bermoqda.  Universitetda  58  ta  bakalavr  dasturi,  64  ta 
magistr  dasturi,  muhanddislik  ilmiy  darajasi  uchun  7  ta  mutaxassislik  dasturi, 
axborot  muhanddislik,  matematika,  elektronika  va  kommunikatsiya,  metallurgiya, 
dinamika  sohalarini  qamrab  olgan  7  ta  nomzodlik  va  16  ta  doktorlik  dasturlari 
mavjud.  Bundan  tashqari  Shanxay  universiteti  2010  kishilik  professor  – 
o‘qituvchilar  kontingentiga  ega,  ulardan  337  tasi  professor  va  687  tasi  fan 

---

 
106 
nomzodlaridir.  Ushbu  professorlardan  7  tasi  Xitoy  muhandislik  akademiyasi  va 
Xitoy fanlar  akademiyasi  akademiklaridir.   
Bugungi  kunda  Shanxay  universitetida  30  mingdan ziyod talaba tahsil oladi. Ushbu 
universitetning  72 ta ilmiy  tadqiqot institutlari  bilan  hamkorlik  aloqalari  mavjud.