G‘. N. Mahmudov

Rostlagich 
quyidagicha  
ishlaydi .
    Generator    kuchlanishi 
rostlanadigan  kuchlanishdan  kichik 
bo‘lganda,    rostlagich  kontaktlari 
prujinaning  tortish  kuchi  hisobiga 
uzilgan 
holda 
bo‘ladi. 
Tranzistorning 
bazasi 
manfiy 
potensialga  ega  bo‘ladi  va  emitter-
baza    o‘tish  joyi  orqali  boshqarish 

---

 
37 
(baza)  toki  o‘tadi.    Tranzistor  VT1  ochiladi  va  uning  emitter-kollektor  o‘tish 
joyidan    generatorning    uyg‘otish  chulg‘ami  UCh  ga  akkumulatordan  yoki 
to‘g‘rilagichdan tok o‘tadi.   
   Generatorning kuchlanishi belgilangan rostlash qiymatiga  yetganda, rostlagich 
o‘zagidagi elektromagnit maydonning tortish kuchi hisobiga  kon-taktlar tutashadi 
va tranzistorning  bazasiga  musbat potensial  uzatiladi.  Natijada tranzistor cho‘rt 
bekilish  holatida,  ya’ni  juda  keskin  yopiladi.  Tranzistor  yopiq  holda  bo‘lganda 
uyg‘otish toki zanjiriga qo‘shim-cha qarshilik R
q  
ulana nadi va natijada, uyg‘otish 
chulg‘amidan o‘tayotgan tok  qiymati kamayadi,  generator kuchlanishi pasayadi. 
Rostlagich  kontaktlari  yana  uziladi,  tranzistor  ochiladi  va  tok  uyg‘otish 
chulg‘amiga    tranzistorning  qarshiligi  keskin    kamaygan  emitter-kollektor  o‘tish 
joyi  orqali  uzatiladi.  Generator  kuchlanishi  yana  orta  boshlaydi.    Bu  jarayon 
davriy  ravishda  davom  etadi  va  generatorning  kuchlanishi  belgilangan  qiymat 
darajasida ushlab turiladi. 
   Kontakt-tranzistorli  kuchlanish  rostlagichlarning  amalda  eng  keng    tarqalgani  
ГАЗ-53A,  ГАЗ-5204, Moсквич-412" avtomobillariga o‘rnatilgan РР-362 belgili 
rostlagichdir.