G‘. N. Mahmudov


 O‘t oldirish shamlarining rivojlanish istiqbollari



Download 9,8 Mb.
Pdf ko'rish
bet160/314
Sana16.01.2022
Hajmi9,8 Mb.
#375894
1   ...   156   157   158   159   160   161   162   163   ...   314
Bog'liq
2 5319092721493742197

3.4.5. O‘t oldirish shamlarining rivojlanish istiqbollari 
 
O‘t  oldirish  shamlarining  rivojlanishining  keyinga  bosqichlari  shamning 
markaziy  elektrodi  o‘lchamlarini  o‘zgartirish  va  shamdagi  uchqunli  razryadning 
boshqa turlaridan foydalanish usullari bilan bog‘liq.  
Shamning  markaziy  elektrodining  o‘lchami  aralashmani  yonish  tezligiga 
katta  ta’sir  ko‘rsatadi.  3.40-rasm-da  markaziy  elektrodining  dia-metri  har-xil 
bo‘lgan  shamlarda    o‘t  oldirishning    birinchi  4  mik-rosekundida  yonish 
kamerasida  alangani  maydonini  tarqalish  tezligi  ko‘rsatilgan.    Rasmdan  ko‘rinib 
turibtiki,  markaziy  elek-trodining  diametri  ingichka  bo‘l-gan  shamlarda  alanga 
sezilarli  darajada  tez  tarqaladi.  Gap  shun-daki,  uchqun  ikkita  elektrod  orasidagi 
tirqishda  hosil  bo‘ladi  va  u  bo‘ylab  tarqaladi.  Yonish  energiyasining  bir  qismi 
elek-trodlarga  yutiladi.  Elektrodlar-ning  diametri  qanchalik  kichik  bo‘lsa,   ularga 
yutiladigan  energiya  ham  shun-
chalik  kam  bo‘ladi  va  demak 
energiyaning 
ko‘proq 
qismi 
yonilg‘i 
aralashmasini 
o‘t 
oldirish  uchun  sarf  bo‘ladi  - 
alangani 
tarqalish 
tezligi 
shunchalik katta bo‘ladi.  
Ingichka 
elektrodli 
shamlarning  yana  bir  afzalligi: 
elektrodning  diametri  qanchalik 
kichik  bo‘lsa,  teshib  o‘tish 
kuchlanishining 
qiymati 
ham 
shunchalik  past  bo‘ladi,  natijada 
o‘t  olishdagi  uzilishlar  ham  kam 
bo‘ladi.  Ammo,  elektrodlarning 
diametri  kichraygan  sari,  uni 
resursi  ham  kamaya  boshlaydi. 
Chunki  har  bir  uchqun  elektrod 
3.40-rasm. Y
o
nish kamerasida alanga 
maydonini tarqalishi 
 


 
174 
metalidan  bir  qismini  yulib 
ketadi.  
Demak, 
o‘t 
oldirish 
shamlarining 
ishlash 
samarasini  oshirish  va  ishlash 
muddatini  uzaytirish  –  bu 
ikkita 
bir-birini 
istisno 
qiluvchi 
muammolardir. 
Shuning 
uchun, 
o‘tgan 
asrning 
80 
yillarigacha 
chiqarilgan 
va 
ishlatilgan 
shamlar 
markaziy 
elektrodining  diametri  2,5  mm  dan  kam  bo‘lmagan.  Platinali  qotishma-larni 
ishlatilishi    markaziy  elektrodlarning  dia-metrini  1,1  mm  gacha  kamaytirish 
imkonini  berdi  va  bu  shamlarning  foydali  ish  koeffitsientini  2-3%  ga  oshirdi. 
O‘tgan  asrning  90  yillarida  platinani  o‘rniga  irridiy  keldi,  va  ko‘pchilik  ishlab 
chiqa-ruvchilar markaziy elektrod diametrini 0,7 gacha kamaytira oldilar. Hozirgi 
kunda  dunyoda  faqat    Denso  (Yaponiya)  kompaniyasi,  shamning    markaziy 
elektrodining diametrini 0,4 mm gacha kamaytirishga erishdi.  
Shamlarning  markaziy  elektrodlari  uchun  chidamli    qotishmalarni  yaratish 
ishlari  bilan  paralel  ravishda  konstruktorlar  issiqlik  sarfini  kamaytiruvchi 
elektrodlarning shaklini izlash borasidagi tadqiqotlar olib bordilar. Hozirgi kunda 
sotuvda 
elektrodlarning 
o‘rtasi 
qirqilgan, 
teshilgan  va  shunga  o‘xshash  ko‘rinishdagi  
shamlarni  uchratish  mumkin.  30  yil  avvalroq 
Denso 
kompaniyasining 
muxandislari 
yon 
elektrodi  U  shakldagi  ariqchaga  ega  bo‘lgan  o‘t 
oldirish shamini ishlab chiqishdi (3.41-rasm).  Bu 
yechim,  aralashmaning  o‘t  olish  daqiqasidagi 
issiqlik  isrofini  kamaytirish  va  natijada  alangani 
tarqalish  tezligini  oshirish  imkonini  berdi.    Yon 
elektrodlaridagi    U  shakldagi  ariqcha  Denso 
kompaniyasining  eng  zamonaviy  shamlarida 
hozirgi kungacha qo‘llanilmoqda. 
Yuqorida  ta’kidlanganligidek,  markaziy 
elektrod tayyorlash uchun  irridiy  qotishmalarini 
ishlatish,  ularning  diametrini  0,7  mm  gacha 
kamaytirish  imkonini  berdi  va  faqat  Denso 
kompaniyasi markaziy elektrodining diametri 0,4 
mm  bo‘lgan  shamlarni  ishlab  chiqarishga 
muvofiq bo‘ldi.  
 Bu shamlarning orasida  diqqatga sazovori, 
albatta  Denso 
firmasining  sham 
yara-tish 
sohasidagi  faoliyatida  zabt  etgan    eng  yuqori 
cho‘q-qilardan  biri-  bu 

Download 9,8 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   156   157   158   159   160   161   162   163   ...   314




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish