G‘. M. Milliy iqtisodiyotda axborot tizimlar va texnologiyalar

Kompyuter himoyasini ta’minlash texnik vositalari. Sodir etiladigan jinoyatlarni tahlili quyidagi xulosalarga keltiradi:

• 
  ko‘pgina hisoblash tarmoqlarida foydalanuvchi istalgan ishchi o‘rindan tarmoqga ulanib faoliyat ko‘rsatishi mumkin. Natijada jinoyatchi bajargan ishlarni qaysi kompyuterdan amalga oshirilganini aniqlash qiyin bo‘ladi.
  
• 
  o‘g‘irlash natijasida hech nima yo‘qolmaydi, shu bois ko‘pincha jinoiy ish yuritilmaydi;
  
• 
  ma’lumotlarga nisbatan mulkchilik xususiyati yo‘qligi;
  
• 
  ma’lumotlarni qayta ishlash jarayonida yo‘l qo‘yilgan xatolik o‘z vaqtida kuzatilmaydi va tuzatilmaydi, natijada kelgusida sodir bo‘ladigan xatolarni oldini olib bo‘lmaydi;
  
• 
  sodir etiladigan kompyuter jinoyatlari o‘z vaqtida e’lon qilinmaydi, buning sababi hisoblash tarmoqlarida kamchiliklarni mavjudligini boshqa xodimlardan yashirish hisoblanadi.
  

Ushbu kamchiliklarni bartaraf qilishda va kompyuter jinoyatlarini kamaytirishda quyidagi chora-tadbirlarni o‘tkazish kerak bo‘ladi:

• 
  personal mas’uliyatini oshirish;
  
• 
  ishga qabul qilinadigan xodimlarni tekshiruvdan o‘tkazish;
  
• 
  muhim vazifani bajaruvchi xodimlarni almashtirib turish;
  
• 
  parol va foydalanuvchilarni qayd qilishni yaxshi yo‘lga qo‘yish;
  
• 
  ma’lumotlarga egalik qilishni cheklash;
  
• 
  ma’lumotlarni shifrlash.
  

Axborot texnologiyalarining rivojlanishi oqibatida ko‘pgina himoyalash instrumental vositalari ishlab chiqilgan. Ular dasturiy, dasturiy - apparatli va apparatli vositalardir.
Hozirgi kunda tarmoq xavfsizligini ta’minlash maqsadida ishlab chiqilgan texnikaviy vositalarni 9.6-rasmda keltirilgan sxema asosida tasniflash mumkin.
Fizikaviy himoyalash vositalari – maxsus elektron qurilmalar yordamida ma’lumotlarga egalik qilishni ta’qiqlash vositalaridir.