G‘. M. Milliy iqtisodiyotda axborot tizimlar va texnologiyalar

Shaxsiy hisoblash tarmog‘i bitta shaxsga tegishli bo‘lgan qurilmalarni birlashtirishdan hosil bo‘lgan tarmoqdir.
Kampus hisoblash tarmog‘i bevosita LAN tarmog‘idan yiriqroq bo‘ladi va ko‘pincha talabalar shaharchasida joylaygan bo‘ladi.
Global, hududiy va lokal hisoblash tarmoqlarini birlashtirish ko‘p tarmoqli ierarxiyani yaratish imkonini beradi. Ular ulkan ma’lumot to‘plamlarini, iqtisodiy maqsadga muvofiq qayta ishlash vositalarini va cheksiz ma’lumot resurslariga murojaat qilishni ta’minlaydi. Lokal hisoblash tarmoqlari hududiy tarmoqga uning komponentalari sifatida kirishi mumkin, hududiy tarmoqlar global tarmoqlar tarkibiga birlashadi va nihoyat, global tarmoqlar ham murakkab tarkibni tashkil еtishi mumkin. Aynan shunday tarkib hozirda еng mashxur va ommaviy bo‘lgan dunyo miqyosidagi superglobal Internet axborot tarmog‘ida qabul qilingan.

4. Kompyuter tarmoqlarini boshqarilishi bo‘yicha tasnifi.

Hisoblash tarmoqlari boshqarilishi bo‘yicha
markazlashtirilgan yoki markazlashtirilmagan bo‘lishi mumkin.
Markazlashtirilgan tarmoqlarda bitta yoki bir necha server bo‘lib hamma ma’lumotlar va buyruqlar shu kompyuterlar orqali bajariladi.
Ajratilgan kompyuterlarning diski, qaysikim fayl-server yoki ma’lumotlar bazasi serveri deb ataladi, hamma kompyuterlar uchun ochiq deb hisoblanadi. Serverda maxsus dastur, ya’ni tarmoq operatsion tizimi ishlashi zarur. Ko‘pincha bu ko‘p masalali operatsion tizimdir. Qolgan kompyuterlar ishchi stansiya deb ataladi. Fayl-serverlar ajratilgan yoki ajratilmagan bo‘lishi mumkin .
Ajratilgan fayl-serverni ishchi stansiya sifatida ishlatish mumkin emas.
Ajratilgan serverli tarmoqning afzalligi:

• 
  axborotni himoyalashning ishonchli tizimi;
  
• 
  tezkor harakat;
  
• 
  ishchi stansiyalar sonining cheklanmasligi.
  

Kamchiligi esa – bu server uchun bitta kompyuter ajratilishi tufayli tarmoqning narxini qimmatlashtirishi.
Ajratilmagan fayl-server esa tarmoqni boshqarish bilan
birgalikda foydalanuvchi bilan bevosita muloqotda bo‘lishi mumkin.
Markazlashtirilgan tarmoqlarda ishlatiladigan operatsion
tizimlarning quyidagi harakteristikalari amalda e’tiborga olinadi:

• 
  ishchi stansiyalarni soni bilan ish unumdorligini bog‘liqligi;
  
• 
  ishonchligi;
  
• 
  administratsiyalash imkoniyatlari;
  
• 
  himoya vositalari;
  
• 
  ishchi stansiya operativ xotirasida joylashgan operatsion tizim hajmi;
  
• 
  bir necha serverlarni joylashtirish imkoni.