G. M. K. Djabbarova, Z. A. Mamatova, U. R. Yusupova, I. I. Karimova, S. O. Mirzakulov oliy nerv faoliyati va


-rasm. Halqasimon chuvalchanglarning markaziy



Download 3,11 Mb.
Pdf ko'rish
bet12/126
Sana25.02.2022
Hajmi3,11 Mb.
#463247
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   126
Bog'liq
fayl 1865 20210918

 
7-rasm. Halqasimon chuvalchanglarning markaziy 
asab tizimi 
A – zina ko‗rinishidagi eng sodda asab tizimi. 
B – birmuncha markazlashgan asab tizimi (iplar
qorindagi zanjirni hosil qiladi). 
1 – bosh tugunlari. 
2 – halqumoldidagi iplar. 
3 – ko‗ndalang duklar. 
5 – qorindagi asab zanjiri tugunlar (4) bilan birga. 
Umurtqasizlarning asab tizimi mukammal darajaga bo‗g‗imoyoqlilarda 
rivojlangan. Ularda asab tizimi murakkab maqsadga qaratilgan, genetik 
dasturlashtirilgan xulq-atvor xarakteriga ega bo‗lgan reflektor faoliyatning 
integrasiyalanishuvini ta'minlaydi. Bu qator umurtqasizlarda asab tizimining uzoq 
vaqt davomida sefalizasiyalanishining natijasi hisoblanadi. Bu natija tananing bosh 
bo‗limidagi asab markazlarining kattalashishida namoyon bo‗ladi. Kattalashishning 
sababi esa asab markazida asosiy sensor a‘zolar to‗planadi.
Sefalizasiyaning eng muhim natijasi ayrim chuvalchanglar va artropodlarning 
bosh miyasida zamburug‗ shaklidagi tanalarning hosil bo‗lishidir. Ular yuksak 
umurtqalilarga quyi markazlarning reflektor reaksiyalarini boshqarish imkonini 
beradigan va aniq bir faoliyatni tashkillanishini ta'minlaydigan va xotiraning asosida 
yotadigan axborotni saqlash kabi assosiativ funksiyalarni bajaradi. Bo‗g‗imoyoqlilar 
miyasining bunday murakkab tuzilganligi xulq-atvorning turli shakllarini nazorat
qilish imkonini beradi, va u yo‗qolsa uning o‗rnini to‗ldirib bo‗lmaydi. Agar yassi 


25 
chuvalchanglarda asab tizimining istalgan qismi olib tashlansa, hayvon o‗lmaydi, 
lekin bo‗g‗imoyoqlilarda birorta gangliy yo‗qotilsa ham u nobud bo‗ladi.
Umurtqasizlar orasida mollyuskalar alohida o‗rin egallaydi. Ularning asab tizimi 
juda xilma-xil. Eng sodda va kam harakatchan shakllarining asab tizimi yassi 
chuvalchanglarnikiga o‗xshash. Qorinoyoqlilarda qizilo‗ngach
atrofida to‗plangan va 
bir-biri bilan komissurlar bilan birikadigan 4 juft bosh tugunlari mavjuddir. Bundan 
tashqari tananing o‗qi bo‗ylab joylashgan gangliylar ham bor.
Aksariyat qismi yirtqich hisoblangan va harakatchan hayot tarzini kechiradigan 
boshoyoqlilarning asab tizimi ancha murakkabroq tuzilgan. Masalan, osminogning 
qizilo‗ngachi atrofida joylashgan bosh gangliylari bosh miyani hosil qilib qo‗shiladi. 
Bu bosh miyada turli a‘zolarning vazifalarini nazorat qiladigan ixtisoslashgan 
bo‗limlar bor (8-rasm). Mollyuskalarning ushbu guruhida eng
,

Download 3,11 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   8   9   10   11   12   13   14   15   ...   126




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish