G. A. Shahmurova yosh fiziologiy as I

Kechasi siydik tutaolmaslik yoki enurez. 
Kichik yoshdagi bolalar 
ko4pincha kechasi uxlab yotgan vaqtida beixtiyor siyib qo4yadi, shu sabab 
bilan kechasi siydik tutolmaslik yoki enurez deb ataladi. 0 4g‘il bolalarda 
bu hodisa qizlarga qaraganda k o ‘proq uchraydi. Shunda ham qishda 
ko ‘proq kuz va bahorda kamroq bo‘ladi.
Uyquga yotish oldidan ko4p suyuq ovqat (sut, choy, kofe va boshqalar) 
ichish kechasi siyib qo‘yishga yo4l ochadi. Ruhiy kechinmalar, jismonan 
qattiq charchash va boshqa o'zgarishlar ham shunga olib keladi.
251
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Enurezning oldini olish yuzasidan k o 4riladigan gigiyena chora- 
tadbirlari avvalo siydik tutolmay qolishga yo4l ochadigan sabablarni 
bartaraf qilish, q a t’iy kun rejimi va ovqatlanish rejimi (uyqu oldidan 
suyuq ovqat ichmaslikjdan iboratdir. Kechasi siyib qo'yadigan bolalar 
uchun maxsus parhez ishlab chiqilgan. Kechasi siyib qo4yadigan bolalar 
o 4z qilmishlaridan juda uyaladilar. U lar hech kimga aralashmaydilar, 
kechqurunlari esa uzoq vaqtgacha uxlay olm aydilar. Bu ularning 
charchashiga va uxlab qolgandan keyin darrov siyib qo'yishiga sabab 
bo 4ladi.
Siydik tanosil organlari gigiyenasi. 
Siydik tanosil organlarini toza 
saqlash kerak. Shunda bola qashinmaydigan, badani tirnalmaydigan, 
ichkariga m ikroblar kirmaydigan b o 4ladi, hamda bolalar organizmga 
yomon ta ’sir k o ‘rsatadigan onanizmga odatlanmaydi.
Tashqi jinsiy organlar va oraliq terisini doimo pokiza tutish jinsiy 
jihatdan voyaga yetish davrida ayniqsa kuchayadigan qo ‘lansa ter hidi 
chiqishiga yo4l qo‘ymaydi.
Bolalarni tashqi jinsiy organlarni toza saqlashga odatlantirish, o ‘g ‘il 
va qiz bolalarning har biri bilan alohida-alohida suhbat o'tkazib turish 
kerak.
0 6g ‘il bolalar jinsiy gigiyenasi
O 'sm ir o 4g 4il bolalar doimo o 4z tanasini sog'lom, pokiza tutishga 
e’tibor berishlari zarur. O 'sm ir jinsiy balog4atga yetishi bilan uning 
tanasidagi barcha bezlar shu jum ladan ter bezlari ham jadal ishlay 
boshlaydi. Teridagi ter bezlari bilan yog4 bezlari k o 4p m iqdorda yog4 
ishlab chiqani uchun ham odam tanasidan o 4zgacha hid taralib turadi. 
S huning uchun, yo sh lar teri gigiyenasiga am al q ilish lari kerek. 
Shuningdek, yorg4oq terisida ham maxsus hid hosil b o 4ladi. Demak, 
yoshlikdan terini, jinsiy va chiqarish organlarini nihoyatda ozoda 
saqlash kerak. Bir kunda bir necha m arta yuvinish lozim. Agar o 4smir 
ozoda yurm asa jinsiy organlar oqchil m odda va boshqa iflosliklar 
paydo b o 4lib und an q o 4lansa hid kelib tu rad i. Bu esa m ikrob va 
viruslarning k o ‘payishiga sabab b o 4ladi va turli kasalliklarni keltirib 
chiqaradi.