G. A. Shahmurova yosh fiziologiy as I


bet9/202
Sana16.06.2022
Hajmi
#676128
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   202
Erisman (1842-1915) 
k o 'p lab o 'q u v q o 'llanm alarini yaratdi, barcha 
gigiyenik ta la b la rg a ja v o b b era o lad ig an sin f x o n a la rin in g m odeli, 
o'quvchilarning bo'yiga mos jihozlarning turlarini, o'quvchilarni partada 
to 'g 'ri o'tirish yo'llarini ishlab chiqdi.
N.R.Gundobin 
sog'lom o'sib kelayotgan avlodni tarbiyalashda gigiyena 
m uhim rol o'ynaydi deb o 'qitgan va uni pediatriyaning ajralmas bir qismi 
deb h iso b la g a n . U y o sh lik d a v rla ri tizim in i tu zg an . V.M . B onch- 
Bruyevich, I.A. Semashko, V.I. M olchanov, P.N . Speranskiylar bolalar 
va o'sm irlar gigiyenasi sohasiga k atta hissa qo'shganlar.
1918-yilda T o sh k en td a T u rk isto n d o rilfu n un inin g tashk il topishi 
O 'zbek isto nd a fiziologiya va gigiyena fanlarining rivojlanishiga asos 
bo'ldi. Fiziologiyaga oid dastlabki ilmiy tadqiqot izlanishlar Turkiston 
dorilfununining professorlari Ye.U. Polyakov va I.P. M ixaylovskiylar 
tom onidan olib borilgan. Keyinchalik, professorlar A.S. Shatalina, N.V. 
Danilov va A.I. Izraillar olib borgan ilmiy tadqiqot ishlari bilan fiziologiya 
fanining rivojiga katta hissa qo'shganlar. Ularning rahbarligida bir qancha 
m ahalliy xalq ilm vakillari nom zodlik va d oktorlik dissertatsiyalarini 
yoqladilar. O 'zbekiston fanlar akademiyasi akademigi A.Yu. Yunusov, 
O 'zbekistonda xizmat ko 'rsatgan fan arboblari, professor A.S. Sodiqov 
va professor A.X. Xoshimovlar shular jum lasidandir. A.Yu. Yunusovning 
(1910-1971) O 'z b e k isto n d a fiziologiya fanining rivojlanishidagi roli 
n ih o y a td a k a tta . U y u q o ri h a ro r a tn i o rg an iz m n in g qo n , tu z suv 
alm ashinuvi, energiya almashinuvi, hazm funksiyalariga t a ’siri haqida 
bir necha ilmiy asarlar yaratdi. «Odam fiziologiyasi» darsligi, fiziologik
13
www.ziyouz.com kutubxonasi


lug'atni yaratdi. A.Y u.Yunusov rahbarligida ju d a k o 'p fiziolog olimlar 
yetishib chiqdilar. Professorlar Z.T.Tursunov, M .G .M irzakarim ova, X.Sh. 
H a y r id d in o v , K .R , R a h im o v , Y e .M .M a h m u d o v , U .Z .Q o d iro v , 
D .J.Sharipova, R .A .A hm edovlar shular jum lasidandir.
O 'zbekistonda gigiyena sohasida ham k o 'p lab ilmiy tadqiqot ishlari 
olib borilgan. O 'zbekistonda xizmat k o 'rsatg an fan arbobi, professor A.Z. 
Zohidov, professor U .R .U baydullayev, T.M .Tohirov o'zlarining serqirra 
faoliyatlari bilan O 'zbekistonda gigiyena fanining rivojiga ulkan ulush 
qo'shganlar.
O 'z b e k is to n d a x iz m a t k o 'r s a t g a n ta b ib , g ig iy e n ist o lim U .R . 
Ubaydullayev odam organizmiga tashqi m uhitning t a ’sirini nazariy va 
am aliy jih a td a n o 'rg a n d i. J u m la d a n , p a x ta d a la la rig a se p ila d ig a n
p e stitsid la rn in g od am o rg anizm ig a z a ra rli t a ’sirini o 'rg a n ib , u nin g 
t a ’sirida k a sallan g a n b e m o rlarn i d av o lash u su llarin i ish lab chiqdi. 
Gigiyena sohasida ko 'p g in a ilmiy tadqiqotlarni olib borgan gigiyenist 
olim lardan biri T .M .T ohirovdir. U atrof-m uhit havosini kim yoviy va 
biologik ifloslanishi, u larn i bio lo g ik b ah o lash u su llari u stid a ilm iy 
izlanishlar olib borgan.
B olalar va o 'sm irla r gigiyenasi sohasida k o 'p g in a ilmiy ta d q iq o t 
ishlarini olib b o rgan o lim lard an S .Solixo'jayev, G '.N u rid d in o v a va 
M .Ism oilovlardir.
Yirik gigiyenist olim S.Solixo'jayev oliy o'quv yurti talabalari uchun 
bir necha darsliklar va o 'q uv qo'llanm alar yaratdi.
G '.N u ridd in ova issiq iqlim sharoitida m ehnat qilishning o'ziga xos 
xususiyatlarini o'rgangan.
M .Ismoilov bolalar va o 'sm irlar gigiyenasi sohasida juda k o 'p ilmiy 
izlanishlar olib borgan. «O 'quvchilar gigiyenasi» nomli kitob va bir qator 
risolalar muallifidir.
Hozirgi vaqtda yosh fiziologiyasi va gigiyensi oldida turgan vazifalar 
m urakkablashib borm oqda.
D av lat tibbiyot va pedagogika oliy o 'q u v y urtlari, ilmiy tad q iq o t 
institutlarining m alakali va nufuzli m utaxassislari, maxsus kafedralari 
tom onidan o'rganilib, yosh fiziologiyasi va gigiyenaga tegishli m e’yorlar, 
am aliy k o 'rsa tm a la r, tavsiy an om alar ishlab chiqilib, hayotg a tad b iq
etilm oqda.
14
www.ziyouz.com kutubxonasi



Download

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   5   6   7   8   9   10   11   12   ...   202




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish