G. A. Shahmurova yosh fiziologiy as I

ichki
va 
tashqi tormozlanishlarni
farqlaydi.
Somatik nerv sistemasi 
- sezuvchi va xarakatga keltiruvchi nerv tolalaridan 
iborat nerv tizimi, teri va harakat tayanch apparatini ta’minlaydi.
Somatotropin 
- gipofiz gormoni, o ‘sish gormoni deb ham yuritiladi. Oqsil, 
yog4 va uglevodlar almashinuviga ta’sir ko‘rsatadi. Ko4proq ajralsa bo‘yning 
tez o 4ishiga, kam ajralsa pakanalikka olib keladi.
Uzoqni ko4rish, gipermetropiya 
- ko'zning optik qismining nur sindirish 
darajasining pasayishi bilan bog4liq. Ko4pincha kishi yoshiga bog4liq. 35-40 
yoshdan keyin odatdagi uzoqlikda joylashgan (30-35 sm) mayda yozuvlarni 
o'qish qiyin bo4lib qoladi. Buning asosiy sababi ko4z gavharining kerakli 
miqdorda qabariq holga kelishi pamalga oshmaydi va oqibatda narsa, 
perdmetlarning aksi to4r pardaga emas, uning orqasiga tushadi. Bunday ahvolni 
tuzatish uchun qabariq linzali ko4zoynaklardan foydalaniladi.
Fagotsitoz 
- organizm uchun yot bo4lgan mikroblar, viruslar, hujayralar, 
hujayra qoldiqlari va yot moddalarning maxsus hujayralar va bir hujayrali 
organizmlar tomonidan ushlab zararlantirilishi (hazm qilib yuborilishi). 
Fagotsitoz hodisasi 1882-yili 1.1. Mechnikov tomonidan ochilgan. Bu 
xususiyatga ega bo4lgan hujayralarni u 
fagotsitlar
deb atadi.
301
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

Shabko4iiik 
- ko'zning to 4r pardasi tayoqcha hujayralarida organik 
o'zgarishlar yoki shu hujayra tarkibiga kiradigan modda radopsining 
yetishmasligi natijasida qorongida ko‘rmaslik. Iste’mol qilinadigan ovqat 
tarkibida vitamin A ning boimasligi shabkoiiikka olib keladi. Uning oldini 
olish uchun muntazam ravishda vitamin A ga boy ovqatlar, sariyog\, jigar, 
tuxum, sut, baliq yogi, ko‘katlar iste’mol qilib turish kerak.