Fyodor Dostoyevskiy

 

https://telegram.me/e_kutubxona

 

42 

qo‘rqmasin?  Axir  juda  uzoq  vaqt  badalida  bir-birimizga  begonalashib 

qoluvdik-ku,  bir-birimizdan  bu  qadar  uzoqlashib,  kutilmaganda…  Ammo 

men  undagi  qo‘rquvga  qaramadim,  chunki  yangilik  barq  urib  kelmoqda 

edi!.. Xatoga yo‘l qo‘yganim to‘g‘ri, ming-ming marotaba to‘g‘ri. Balki bir 

emas  ko‘plab  xatoga  yo‘l  qo‘ygandirman.  Bundan  ham  bo‘yin 

tovlamayman. Ertasiga (ya’ni chorshanba kuni) uyg‘onishimiz bilan xatoga 

yo‘l  quydim:  uni  birdaniga  o‘zimga  do‘st  deb  bildim.  Men  shoshildim, 

behad shoshildim, biroq tavbam zarur edi, istig‘for keltirish har narsadan 

zarurroq  edi.  Men  hatto  bir  umr  o‘zimdan  yashirgan  sirlarimni  ham 

oshkor  etdim.  Butun  qish  bo‘yi  uning  muhabbatiga  umid  bog‘laganim 

ochildi. Garov kassasi riyozat chekish oqibatida irodam zaiflashuvi, ongim 

tushkunligi  tufayli  tug‘ilgan  xudbinlarcha  shaxsiy  g‘oyam  ekanini 

tushuntirdim.  O‘shanda  teatr  yemakxonasida  chindan  qo‘rqqanimni, 

ammo dueldan emas, o‘z fe’limdan, o‘z badgumonligimdan qo‘rqqanimni, 

aniqrog‘i,  yemakxonadan,  vaziyatdan  lol  qolganimni,  gusarni  duelga 

chaqirishim  boshqalarga  bema’ni  bo‘lib  tuyulmasmikin,  degan  xayolda 

gumonsiraganimdan, 

dueldan 

emas, 

aynan 

shu 

gumondan 

cho‘chiganimni,  so‘ng  bu  qo‘rqoqligimni  bo‘ynimga  olmay  hammani, 

hatto  uni  azobga  qo‘yganimni,  uni  azobga  qo‘yish  uchun  ham 

uylanganimni  aytdim.  Umuman  gaplarimda  tartib  yo‘q  edi,  go‘yo  isitma 

aralash  valaqlardim.  Uning  o‘zi  qo‘llarimdan  ushlab,  bas  qilishimni 

so‘rardi:  «Siz  oshirib  yuboryapsiz,  siz  o‘zingizni  qiynayapsiz»  -  shunday 

derdi,  keyin  ko‘z  yoshi  boshlanardi,  tutqanog‘i  tutishga  oz  qolardi!  U 

xotiralarimga nuqta qo‘yib, gapirmasligimni iltijo bilan so‘rardi. 

Uning iltimoslariga qaramasdim, yoki kam e’tibor berardim. Axir oldinda – 

bahor, quyoshli Bulon! U yerda bizni yangi quyoshimiz kutyapti  – bularni 

gapirmay  bo‘ladimi!  Kassani  yopib,  ishni  Dobronravovga  oshirdim. 

Cho‘qintirgan  onamdan  qolgan  uch  mingdan  tashqari  bor  budimizni 

muhtojlarga ulashib, o‘sha uch mingga Bulonga borib kelgach, yangi hayot 

boshlab,  peshona  teri  bilan  tirikchilik  qilishni  taklif  etdim.  Shunga 

kelishdik,  chunki  u  taklifimni  javobsiz  qoldirdi,  faqat  jilmayib  qo‘ydi. 

Nazarimda,  meni  xafa  qilmaslik  niyatida,  ko‘ngil  uchun  jilmaydi.  Unga 

---