Fyodor Dostoyevskiy

 

https://telegram.me/e_kutubxona

 

18 

chinakam  baxt  lozim  edi.  Men  haq  edim:  har  bir  to‘lqindan  keyin 

ertasigayoq orada nizo chiqardi. 

 

To‘g‘rirog‘i  buni  nizo  deyish  ham  qiyin.  Chunki  janjalimiz  ham  sukutda 

o‘tardi – uning qarashlarida borgan sayin «Isyon va mustaqillik»ka moyillik 

kuchayardi,  ammo  qarashlarini  amalga  oshirishga  ojiz  edi.  Ha,  bu 

ma’suma 

chehra 

kundan-kunga 

dag‘allashardi. 

Ishonsangiz, 

ishonmasangiz,  u  mendan  jirkana  boshlardi  –  men  buni  yaqqol  his  qilib 

turardim. Ba’zan ichki to‘lqinlarini jilovlay olmay o‘zidan ketishiga shubha 

yo‘q edi. Misol uchun aytsam, kechagina pol yuvishdan boshi chiqmagan 

oyimtilla nochorlik botqog‘idan qutulib, bugun kambag‘alligimdan burnini 

jiyiradigan bo‘lib qoldi! Turish-turmushimiz pokiza, kerak joyda hashamga 

ham  o‘rin  bor,  aytmoqchimanki,  mening  uyimda  qashshoqlik  emas, 

tejamkorlik  xukmron  edi.  Men  ilgarilari  ham  erning  sarishtaligi  xotinning 

ko‘nglini  band  etadi  deb  hisoblar  edim.  U  qashshoqligimni  la’natlamas, 

balki  tejamkorligimni  baxillik  hisoblab,  «aniq  maqsadi  borligini,  qat’iy 

irodasini  ko‘rsatmoqchi»,  deb  mendan  nafratlanardi.  Teatrdan 

kutilmaganda o‘zi voz kechdi. Mazaxli chimirilishlari beshbattar ko‘paydi… 

Men esa sukutni kuchaytirdim, sukutga zo‘r berdim. 

 

Axir  o‘zimni  oqlamayman-ku!  Bu  yerda  eng  muhimi  qarz  kassasi.  Iltifot 

qiling:  men  ayolning,  ayniqsa  o‘n  olti  yoshida,  erkakka  butunlay 

bo‘ysunmasligi mumkin emasligini bilardim. Ayollarda originallik yo‘q – bu 

isbot  talab  etmaydigan  haqiqat,  hatto  hozir  ham  bu  men  uchun  isbotsiz 

haqiqat! Zalda yotgan bo‘lsa nima qilibdi: haqiqatni haqiqat deyish kerak, 

bu  yerda  Mill*  ham  ojiz.  Sevuchi  ayol  esa,  o,  sevuchi  ayol  esa,  ko‘ngli 

maylini  olgan  kimsaning  barcha  kamchiliklarini,  hatto  yovuzliklarini 

ilohiylashtiradi. 

 

---