Футбол уйинини пайдо бўлиши ва ривожланиш тарихи. Ўзбекистонга футболни кириб келиши

XIX аср охирида Инглиз футбол ассосицацияси томонидан футбол қоидаларига бир қатор ўзгартиришлар киритилди

• 1866 йилда “ўйиндан ташқари ҳолат” қоидаси енгиллаштирилди. Энди рақиблар сирт чизиғи билан ўзи ўртасида қарши томон ўйинчиларидан уч киши бўлса, бу ўйинчи “ўйиндан ташқари ҳолат” бўлмайди.
• 1866 йилда йилда баландликни чеклаш учун устунлар орасига арқон тортилиб қўйилди.
• 1870 йили биринчи марта 11 ўйинчи майдонга чиқди.
• 1871 йили биринчи марта дарвозабонга ўнг қўл билан ўйнаш рухсат берилди.
• 1871 йилдан учрашувлар 1.5 соат мобайнида ўтказила бошлаган.
• 1872 йили кўпчиллик жамоалар йиғилииб бир қарорга келишдики, тўп юмалоқ ва унинг сферик айланаси тахминан 68.6-70 см бўлиши лозим. Шу йили тўпнинг оғирлиги ва ҳажми расман тасдиқланган.
• 1872 йили бурчакдан тепиш киритилди.
• 1873 йили тўп ҳимоядаги ўйинчига тегиб, сирт чизиқдан майдон ташқарисига чиқиб кетганда бурчакдан тўп тепиш қоидаси киритилди.
• 1873 йили аут тўпни қўлда ўйнашга киритиш белгиланган.

• 1875 йили арқонли дарвоза устуни ўрнига 2.44м баландликда ётқазилган тўсинга алмаштирилди.
• 1875 йили дарвозага тўп киритилгандан кейин томонлар алмашиниш қоидаси ўрнига, ўйинчилар танаффусдан қайтгандан кейин алмашиш қоидаси жорий қилинди.
• 1878 йили хакам ҳуштак билан ишлайдига бўлди.
• 1880 йили биринчи марта футбол ўйинида ҳакам иштирок эта бошлади. Унгача футбол жамоларининг сардорлари ўйин қоидаларига риоя қилинишини кузатиб турганлар.
• 1883 йилдан бошлаб учрашув иккита бўлимга бўлиниб, ўша 1.5 соат иккига бўлинган (45 дақиқадан).
• 1884 йилдан Британия оролларида биринчи ҳалқаро расмий турнир ўтказила бошланган.
• 1891 йили биринчи марта судья (ҳакам) иккита ёрдамчиси билан майдонга чиқди.
• 1891 йили дарвозага сетка ва биринчи марта 11 метрлик пенальти белгиланди.
• 1902 йилда дарвозабонга иккита қўлда ўйнашга рухсат этилган.
• 1902 йили биринчи марта тўлиқ ва тўғри майдон ўлчамлари чизилди.