Футбол жамоаларида ўзаро муносабатлар кечишининг айрим ҳусусиятлари мажидов Жасур

“Зомин бўрилари” профессионал футбол жамоасида ўзаро
муносабатларнинг ифодалиниши. К.Томасс услуби бўйича. 

---

Гистограмма-1
Иккинчи тадқиқот объектимиз «Сўғдиёна» ПФКнинг ёш 
футболчилар жамоасидаги ўзаро муносабатлар қуйидагича кўрсаткичга 
эга бўлди: 
Рақобат усули бўйича ўртача кўрсаткич 6.8 ни ташкил этди, 
ҳамкорлик услуби 5.9 ни, муросачилик 5.2 ни, тортишувдан қочиш 4.9 ни, 
вазиятга мослашиш 7.1 ни ташкил этди (гистограмма-2). 
Мазкур жамоада ҳам ўзаро муносабатларнинг кечиши кучли рақобат 
асосига хос тарзда кечиши кузатилди.Рақобат усули бўйича ўртача
кўрсаткич 6.8 ни ташкил қилди..Бу юқори кўрсаткич ҳисобланади. Рақобат 
усули — мулоқот жараёнидаги бир томоннинг иккинчи томон устидан 
ҳукмронлигини намоён қилган ҳолда мулоқот вазиятини бошқаришга ва
бутун жараённи ўз қўлига олишга ҳаракат қилишини англатади. Бу эса ўзаро 
муносабатларнинг кескинлашуви ва вақти келиб каттароқ низоларнинг пайдо 
бўлишига олиб келади.Демак жамоада рақобат муҳити негизида ўзаро 
зиддиятлар тез-тез содир бўлиб туриши ҳамда жамоа аъзолари гуруҳ ичида 
референт гуруҳ шаклида иштирок этиб ўз позицияларни мустаҳкамлашга 
интилиш жараёни кузатилмоқда.Бундан ташқари муросачилик-
келишувчанлик усулида жамоанинг кўрсаткичи 6.4 баллни ташкил этиб 
жамоада ўзаро муносабатларда Компромисс — яъни келишувчанлик. 
6,4
5,2
6,4
4,8
7,1
Рақобат
Ҳамкорлик
Муросачилик
Тортишувдан қочиш
Вазиятга мослашиш

---

баҳсли вазиятларда "Сен ҳам ютқизма, мен ҳам ютқизмай" қабилида иш 
тутиш, мунозарали вазиятдан иккала томон ҳам хафа бўлмай чиқиб кетиш 
имкониятини 
излашдан 
иборат 
бўлган 
муносабатлар 
тизими 
мавжудлигининг гувоҳи бўлишимиз мумкин.Бунда салбий жиҳат шундаки, 
муаммони охиригача ҳал этилмаса, бора-бора барибир низо келиб чиқиши 
эҳтимоли сақланиб қолади. Ушбу жамоада ҳам вазиятга мослашиш 
шкаласида юқори балл кузатилиб, мазур шкала бўйича жамоанинг ўртача 
қиймати 7.1 ни ташкил этиди. Бундан кўришимиз мумкинки, жамоада бу 
рақобатдан фарқли ўлароқ, ўз манфаатларини бошқа одамларнингнинг 
манфаати учун қурбон қила олиш установкалари яхши шаклланганлигидан
далолат беради.Шу билан биргаликда спортчиларнинг жамоага мослашиши 
ва жамоада ўрнатилган ижтимоий-ахлоқий меъёрларга амал қилишга 
интилиши юқорилигини кўришимиз мумкин.Умаман олганда жамоадаги 
ўзаро муносабатларнинг кечиши кўпроқ зиддиятли муносабатлар билан 
бирга ҳамкорликка асосланган жамоавий фаолиятга жамоа манфатини 
умумий манфаат сифатида қабул қилиш ва бу жамоада ўрнатилган 
ижтимоий меъёрларга интилиш мавжуд эканлигини кузатишимиз мумкин. 
Жамоадаги ўзаро муносабатлар кечиши қуйидаги гистограммада янада аниқ 
кўриш мумкин.