Fuqarolik jamiyati qurilishida qonun ustuvorligi tamoyilining

1-slayd

FUQAROLIK JAMIYATI ASOSLARI

Iqtisodiy

Siyosiy

Ma’naviy

Ko’p ukladli

iqtisodiyot

Mulkchilikning

turli shakllari

Muvofiqla-

shuvchi bozor

munosabatlari

Ҳokimiyat

vakolatlarining

nomarkazlashuvi

Ҳokimiyatlarning

bo'linishi

Siyosiy plyuralizm

Davlat ishlarida

fuqarolarning

ishtirok etishiga

yo’l

ҚЎЙИЛИШИ

Qonun ustuvorligi

va uning oldida

ҳammaning

tengligi

Bir mafkura va

dunyoqarash

monopoliyasi-

ning yo’qligi

Vijdon erkinligi

Sivilizatsiyaga

erishganlik,

yuksak

ma’naviyat va

axloq

---

35

2. Inson faolligining asosiy mezonlari: hozirgi davrda inson, jamiyat va davlatlar o’zaro

munosabatlari

Insonning paydo bo’lishi, uning jamiyatdagi o’rni va mohiyati doimo ijtimoiy fanlarning

muhim va bahstalab sohalaridan biri bo’lib keldi. Aristotelning ta’kidlashicha, «inson - tabiatan

(mohiyatan) ijtimoiy»

9

ekanligini ta’kidlash bilan birga,  «umumiy mahnoda kimda-kim

hokimiyat yuritish va bo’ysunishga taalluqli bo’lsa, o’sha fuqarodir; har bir davlat tuzumida

fuqaroning mohiyati o’zgaradi. Davlat tuzumining eng yaxshi turida kimda-kim ma’naviy

qadriyatlar talablariga mos hayotni nazarda tutgan holda bo’ysunish va hokimiyat yuritishni

xohlasa va unga qobil bo’lsa, ana o’sha fuqarodir»

10

.

Insonning mohiyatini dastlabki o’rgangan olimlardan biri Xitoydagi Konfutsiy va uning

izdoshlari edi. Eramizdan ilgari 298-238 yillarda yashagan Konfutsiyning izdoshi bo’lgan olim

Seng’-tszi shunday deb yozgan edi: «Tug’ma xususiyatlar - bu samoviy munosabatlar hosilidir.

Ularga tahlim yoki odamning o’zini yaratuvchilik ijodi vositasida erishib bo’lmaydi. Inson

yovuz tabiatga ega. Insondagi ezgulik manfaatlar uchun orttirilgan fazilatdir. Hozirgi inson

tug’ilishidan boshlab foyda olishga intiladi. Bu shunga olib keladiki, kishilar o’zaro

raqobatlashadilar va bir-birlariga yon bermaydilar. SHuning uchun ham tarbiya yo’li bilan inson

tabiatini o’zgartirish, yaratilgan qoidalar asosida tahlim berib, ularni adolatlilikka va

mashuliyatlikka o’rgatish lozim»

11

. Ko’rinib turibdiki, insonni jamiyatga uyushishi yoki uning

jamiyat ahzosiga aylanishi va faollashuvi uchun u ma’lum darajada tashqi tahsirga va hayotdagi

ijtimoiylashuvga ehtiyoj sezadi.