Фукаролик жвмияти ваунинг конистуциявий тузилиши

 

 

---

 

34 

2-Bob. Fuqarolik  jamiyati  va  shaxsning siyosiy madaniyati. 

2.1. Fuqarolik  jamiyatining  rivojlanishida  shaxsning  siyosiy  madaniyati  

o’rni. 

Madaniyat hodisasi keng ma’noda ijtimoiy-iqtisodiy va siyosiy o’zgarishlar 

ta’sirlar  ostida  o’zgaradi  va  jamiyatga  ham  shunday  ta’sir  ko’rsatadi.  Natijada 

madaniyatning turli funksiyalari vujudga keladi: 

1.  Tarbiyaviy  vazifalari:  Bo’lar  ma’lum,  konkret  (jamiyat,  o’zi  uchun 

kerakli  bo’lgan,  o’zi  istagandaka)  shaxsni  shakllantirishga  m

ґljallangan. 

Boshqacha  aytganda,  jamiyat  qo’ygan  konkret  vazifalarni  singdirish  yo’li  bilan 

jamiyat  talabidagi  shaxsni  tarbiyalash.  Madaniyat  jamiyat  rivojlanishi  yo’lidagi 

talablarni qondiradi. 

2.  Gnoseologik  (olamni  o’zlashtirish)  funksiyasi:  Bu  funksiya  yordamida 

madaniyat  kishini  biron-bir  faoliyat  olib  bora  olishi  uchun,  tabiatni,  olamni 

ґzlashtira olishi uchun ma’lum bir bilimlar bilan qurollantiradi. 

3.  Normativ  funksiya.  Uning  mazmuniga  jamiyat  a’zolari  xulqini  nazorat 

³ilish kiradi. Ma’lumki, kishidan  ma’lum  bir  xulq, odob-ahloq normalariga  rioya 

qilish talab qilinadi, tabiiyki bu xulq normalari vaqt o’tishi bilan kishining hayot 

tarziga  aylanadi.  Bu  ijtimoiy  normalarni  shakllantirish  madaniyatning  normativ 

funksiyasiga  kiradi  ya’ni,  ularni  shakllantirishni  madaniyatning  normativ 

funksiyasi o’z zimmasiga oladi. Bu funksiya shuningdek, an’ana, millat ruhiyati, 

jamiyat etikasi kabi shakllarni o’z ichiga oladi.  

4.  Axborotlarni  o’zlashtirish  va  yig’ish  funksiyasi  xabarlarni  yi²ish  va 

saqlash  vositasi  tabiiy  xotira  yoki  xabarlarni  narsalarga  yozish  (qo’lyozmalar, 

kartinalar,  plastinkalar,  kitoblar,  kinotasmalar,  ohanrabo  yoki  raqamli  yozuvlar) 

bo’lishi  mumkin. 

Ґar  qanday  holatda  axborotlarni  tashkil  qilish,  uning  qadri  va 

mazmuni  bo’yicha  tartibga  solishning  ma’lum  usuli  va  belgilar  tizimi  zarur. 

Hozirgi  davrda  til  belgilar  tizimining  keng  qo’llaniladigan  va  o’ta  axamiyatlisi 

bo’lib qolmoqda. 

5.  Kommunikativ  funksiya  (aloqa  almashuv)  –  moxiyatni  aniklashda 

bilimlar,  fikrlar,  ma’naviy  kuchlarni  almashlash.  Ijtimoiy  hayot  doimiy  ravishda 

---

 

35 

energiya,  axborot,  o’zaro  amaliy  hamkorlikni  taqozo  qiladi,  negaki,  faqat  turli 

tiplarning  munosabati  (an’anaviy,  funksional-axamiyatli,  shaxslararo,  ishlab 

chiqaruvchi, ma’rifiy-madaniy) jamiyatning tuzum sifatida mavjudligini va uning 

keyingi  taraqqqiyotini  ta’minlashga  qodir.  Bu  funksiyalar  majmuasi  jamiyatda 

madaniyatning yashashi va rivojlanishi uchun asos bo’lib xizmat qiladi.