Фраунгофер дифракцияси дейдилар

150. Fure integrali -
149. Fraungofer difraksiyasi- Ёруғлик дасталарининг дифракцияси бўйича тажрибалар шуни кўрсатадики, узоқ зонада нурланиш интенсивлигининг бурчак тақсимланиши даста ўқи бўйича йўналган координатага боғлиқ бўлмайди. Дифракция манзараси турғун структурага eга бўлади, унинг кўриниши фақат бошланғич кесимдаги майдон тақсимланишига боғлиқ бўлади. Узоқ зонадаги дифракцияни Фраунгофер дифракцияси дейдилар.
148. Fraungofer yaqinlashtirishi-uzoq zonadagi difraksiyani ifodalaydi. Ёруғлик дасталарининг дифракцияси бўйича тажрибалар шуни кўрсатадики, узоқ зонада нурланиш интенсивлигининг бурчак тақсимланиши даста ўқи бўйича йўналган координатага боғлиқ бўлмайди. Дифракция манзараси турғун структурага eга бўлади, унинг кўриниши фақат бошланғич кесимдаги майдон тақсимланишига боғлиқ бўлади. Узоқ зонадаги дифракцияни Фраунгофер дифракцияси дейдилар.
147.Difraksiyaning uzoq zonasi -
билан аниқланадиган фазонинг қисми дифракциянинг узоқ зонаси ёки Фраунгофер зонаси дейилади
146. Sekin tarqaluvchi dastalar difraksiyasi-
145. Frenel integrallari--
144. Kornyu spirali-
параметрларини узлйўксиз ўзгартирганда бу нуқталар силлиқ eгри чизиқни беради ва унга Корню спирали дейилади
143. Frenel yaqinlashtirishi- Дифракция манзараларни ҳисоблашда икки хил асосий яқинлаштириш қўлланилади: Френель яқинлаштириши ва Фраунгофер яқинлаштириши. Буларнинг биринчиси ёруғликнинг секин тарқалувчи дасталар дифракциясини, иккинчиси эса узоқ зонадаги дифракцияни ифодалайди. Френель яқинлаштиришини қараймиз.
Тешикдаги якка монохроматик ёруғлик тўлқини дифракциясини қараймиз. Бу ҳолда дифракциянинг умумий ечими Гюйгенс-Френель интеграли орқали берилади.

ushu tenglama Frenel yqainlawtirisg\hininh yechimi hisoblanadi.
142. difraksion uzunlik - дастанинг дифракция узунлиги дейилади
141. Frenel soni-
140 YAssi to’lqin difraksiyasi- Френельнинг -чи зонасининг ташқи радиуси
(12.14)
шаклида топилади.
Ясси тўлқин дифракцияси. Ясси тўлқин дифракциясини қараганимизда масаланинг физик моҳияти ўзгармайди, формулалар эса оддийроқ бўлади: Бунда Френель зоналари текисликда ҳалқа шаклида бўлади. Уларнинг радиусларини (12.14) формула бўйича деб тахмин қилиб топамиз:
, (12.15)
бу ерда ‑ тирқишли экрандан кузатиш нуқтасигача бўлган масофа. (12.15) дан Френель зоналари бир хил юзага eга эканлиги келиб чиқади:
(12.16)

139. Frenel zonalari- Френель зоналари қуйидагича киритилади. сиртни нуқтада маркази бўлган сфера шаклида оламиз (12.6-расм). Гюйгенс-Френель принципига мувофиқ, бу сиртни иккиламчи ёруғлик тўлқинлари манбаси шаклида қараш мумкин. Сферада ҳалқа зоналарини шундай танлаб оламизки, бунда зона чегараларидан кузатиш нуқтасигача бўлган масофалари ёруғлик тўлқини узунлигининг ярмига фарқ қилсин.

лар билан уларни белгилаб, қуйидагини оламиз:


12.6-rasm.
(12.12)
бу ерда ‑ кузатиш нуқтаси, ‑ Френельнинг нолинчи зонасининг маркази. (12.12) Френель зоналари чегараларининг ҳолатини белгилайди.

138. Gyugens –Frenel integrali -

137. Gyugens –Frenel prinsipi- yorug’lik maydoni qandaydir to’lqin sirtining elementi chiqarayotgan elementar ikkilamchi to’lqinlar interferensiyasining natijasidir.
136. GYugens prinsipi-Gyugens yorug’lik manbadan xuddi suv sirtidagi tolqin kabi tarqalishini taxmun qiladi.Yorug’likning g’alayonlanish frontidagi har bir nuqta ikkilamchi sferik to’lqinning manbayi bo’ladi.Gyugens prinsipiga asosan to’lqin frontining ixtiyoriy nuqtasini tebranishning mustaqil ikkilamchi manba deb qaraw mumkin
135. Grimaldi tajribasi
134. Difraksiya- yorug’lik to’lqinining to’siqni aylanib o’tishi va geometerik soya sohasiga yoruglikni kirishi
133. Sferik garmonik to’lqin- Гармоник сферик тўлқинлар. Агар радиусли сферада унинг барча нуқталари синфазали бўлган гармоник қўзғалиш берилса
(6.7)
унда шундай манба билан уйғотилувчи тўлқин да қуйидаги кўринишда берилиши мумкин:
(6.8)
Бу ерда ясси тўлқиндан фарқли равишда амплитуда координатага боғлиқ, фазавий ва амплитудавий фронтлар сферани ташкил eтади.

132. sferik to’lqin- Сферик тўлқин. (2.51) тенгламаларни

кўринишидаги, фақат битта ўзгарувчи - радиус векторга

боғлиқ тўлқинлар ҳам қондиришини кўриш мумкин. Бундай тўлқинлар сферик тўлқинлар дейилади.
131. Qalinlik polosolari –plastinkalarning bir xil qalinlikdagi joylaridan yorug’likning qaytishi hisobiga hosil bo’luvchi interferension polosa
130. Qiyalik polosalari-o’zgarmas qalinlikdagi plastinka turli yo’nalishdagi nurlarni o’z ichiga olgan tarqoq yorug’lik bilan yoritilganda hosil bo’ladi
129. Egrilik radiusi
128. Nyuton halqasi- bir xil qalinlikdagi plastinalar tipidagi interferensiya manzzarasini kuzatish uchun shisha plastinka va linza zarur bo’ladi. Qavariq linzani plastinkaga qattiq qissak va bu sistemaga parallel yorug’lik dastalari yo’naltirsak plastinka va linza sirtidan qaytgan nurlar interferensiyalanadi va nyuton halqalarini hosil qiladi.
127. fazalar farqi
126. optic zich muhit
125. yupqa parda (plyonka)
124. kuztish qurilmasi
123. interferometer- interferensiya hodisasi asosida sindirish ko’rsatkichlarini ,predmetlarning o’lchamlarini, yorug’lik to’lqin uzunligini va bowqa qator fizik kattaliklarni aniqlash uchun ishlatiladigan va ishlash prinsipi yorug’lik interferensiyasiga asoslangan optic asbob
122. optikaviy sistema
121.Interferensiya manzarasining ko’rinuvchanligi