Fransiyada davlat byudjeti, byudjet tizimi va byudjet jarayonini tashkil etish

 
Birinchi bob bo’yicha xulosa 
Fransiyadavlat moliyasini boshqarishda Parlamentning o’rnivaahamiyatini uchta 
asosiy yo’nalishida ko’rish mumkin. 
–
soliq siyosatiga rozilik berishda; 
–
yangi byudjet tamoyillariga rioya qilishda; 
–
davlat byudjetning g’azna ijrosida. 
Fransiya Moliya vazirining ma’muriy boshqaruvdagi o’rnini ikki ko’rinishda 
guruhlash mumkin. Birinchidan, Moliya vazirining byudjet tizimidagi katta 
ahamiyatga ega bo’lib, Byudjet boshqarmasi vositasida moliya qonuni loyihasini 
tayyorlash va byudjet ajratmalarini to’g’ri taqsimlashni ta’minlaydi. Ikkinchidan, 
Hisob palatasi va uning hududiy bo’linmalari bilan birgalikda davlat moliyaviy 
nazoratini ta’minlovchi bosh bo’g’in hisoblanadi. 
Fransiya moliya tizimida ikki darajadagi byudjet mavjud bo’lib, davlat 
byudjeti va mahalliy byudjetlardir. Mahalliy byudjet turli darajadagi jamoalarning 
byudjetlarini ifodalab unda mahalliy daromad va xarajatlar aks ettiriladi. Davlat 
byudjeti davlat soliqlari, turli yig’imlar hamda qarzlar orqali moliyalashtiriladi, 

---

22 
Fransiya byudjeti hududiy jamoalarga dotatsiya va subventsiyalar uchun ajratmalar 
va boshqa turli xarajatlarni ko’zda tutadi. Davlat byudjeti bir qancha qismlarga 
bo’lingan bo’lib, bular bosh byudjet hamda bir guruh maxsus hisobraqamlar va 
qo’shimcha byudjetlardir. Ushbu maxsus hisobraqamlar va qo’shimcha byudjetlar 
bosh byudjetdan farqlanadi. Birnecha yilni nazarda tutadigan yoxud, uzluksiz 
ravishdagi aniq bir turga mansub daromad va xarajatlarni o’zida aks ettiruvchi 
davlat byudjetining ma’lum qismlaridir. Har bir maxsus hisobraqam va qo’shimcha 
byudjetlarning daromadlar va xarajatlari o’rtasidagi farq orqali byudjet qoldig’i 
(saldo) hisoblanadi. Ayni vaqtda ushbu qoldiqlar umumiy davlat byudjeti 
qoldig’ining tarkibiy qismlari hisoblanadi. 
Fransiyabyudjet tizimini boshqarishda quyidagi tamoyillarga rioya qilish talab 
etiladi: 
1.
Byudjetning bir yillik va ko’p yillik tamoyili. 
2.
Byudjetningixtisoslashganlik yoki aniqlik tamoyili. 
3.
Byudjet birligi tamoyili. 
4.
Byudjetningumumiylik tamoyili. 
5.
Byudjetning haqqoniylik (xolislik) tamoyili.