|
352
Document Outline - Ko‘pik hosil qiluvchi reagentlar. Ko‘pik hosil qiluvchi reagentlarning asosiy vazifasi flotatsiyalanuvchi mineral zarrachalar yopishib olgan havo pufakchalarini mustahkamligini oshirish, pufakchalarni bir-biriga qo‘shilib ketishidan asrash, bo‘tanada ...
- Ko‘pik hosil qiluvchi reagentlar sirt faol moddalar (SFM) bo‘lib, suv-havo chegara sirtlariga o‘z-o‘zidan shimilish (adsorbsiyalanib), sirt energiyasini kamaytirish qobiliyatiga ega. Shimilishda polyar (qutblangan) guruh suv tomonda, suv yuqmas uglevo...
- Ko‘pik hosil qiluvchi reagentlarning molekulalari geteropolyar qurilishga ega bo‘lib, ularning polyar guruhi, gidroksil (-OH), karboksil (COOH), karbonil (-CO), aminoguruh (NH2), sulfoguruhlarga (-OSO2OH yoki SO2OH) bo‘linishi mumkin.
- Amalda, gidroksil polyar guruhiga ega bo‘lgan reagentlar ko‘proq ishlatiladi, sababi, ular minerallarga kuchsiz bog‘lanadi va flotatsiyani tanlovchanligini oshiradi. Karboksil, amino- va sulfoguruhli reagentlar esa qisman yig‘uvchi reagent xossasiga ega.
- Ko‘pik hosil qiluvchi reagentlarning xossalari ko‘proq gidrofob radikalining qurilishiga va uzunligiga bog‘liq. Eng oddiysi alifatik radikal (- СН2 - СН2 -… СН2 - СН3). Radikal uzunligi oshib borgan sari ko‘pik hosil qilish yaxshilanib boradi, ammo bu...
- Ko‘pik hosil qiluvchilar ma'lum darajada suvda eruvchanlikka ega bo‘lishi kerak. Alifatik ko‘pik hosil qiluvchilar orasida kislotalar, aminlar va spirtlar, aromatik birikmalar ichida - spirtlar, aminlar va kislotalar suvda eriydi [2; 10].
- Ko‘pik hosil qiluvchi reagentlarning ta'sir qilish mexanizmi
- Ko‘pik hosil qiluvchi reagent molekulalari havo pufakchalariga shimilib, (adsorbsiyalanib) pufakchaning gidrat pardasini mustahkamligini oshiradi. Sababi, reagentning polyar (gidrofil) tomoni suv molekulalari bilan faol reaksiyaga kirishishadi va o‘z ...
- Suvli muhitda kichik pufakchalar sekinroq, kattalari esa tezroq harakat qiladi. O‘lchamlari bir xil bo‘lsada, reagent shimilgan pufakcha reagent shimilmagan pufakchaga nisbatan sekinroq harakat qiladi. Bunga sabab, yuqoriga ko‘tarilayotgan pufakchadag...
- Pufakchaga flotatsiyalanuvchi mineral zarrachalar kelib yopishishi uchun ma'lum vaqt kerak. Demak, pufakcha qancha sekin ko‘tarilsa, shuncha ko‘proq mineral kelib yopishadi. Bundan tashqari, tez ko‘tarilayotgan pufakcha muhit qarshiligiga uchrab, unga...
- Ko‘pik hosil qiluvchi reagentlar ko‘pincha, yig‘uvchi reagentlarga o‘xshash qobiliyatini namoyon etadi. Buning sabablari har xil bo‘lishi mumkin:
- 1) Ba'zida ko‘pik hosil qiluvchi reagentning polyar guruhi mineral yuzaga (kimyoviy yoki fizikaviy) shimilib, apolyar guruhi suv tomonga yo‘nalgan bo‘ladi. Bu esa mineral zarrani suv yuqmaslik darajasini oshiradi;
- 2) Ko‘pik hosil qiluvchilar kapillyar bosimni kamaytirish hisobiga pufakchaga minerallarni mustahkamroq yopishishiga imkon yaratadi;
- 3) Ba'zi bir hollarda, ko‘pik hosil qiluvchi reagentlar yig‘uvchi reagent eritmasini dispersligini oshirib, uskuna hajmida (muhitda) teng tarqalishini ta'minlaydi [2; 10].
- Ko‘pik hosil bo‘lishi - reagent molekulalarining tarkibi va qurilishiga hamda uning suvdagi konsentratsiyasiga bog‘liq. Bundan tashqari, yaxshi ko‘pik hosil bo‘lishi uchun bir nechta omillar bor, jumladan:
- - muhitning pH darajasi. Reagent molekulasi qancha kam dissotsiatsiyalansa, shuncha yaxshi ko‘pik hosil qiladi. Asos xossasiga ega bo‘lgan reagentlar ishqor muhitda yaxshi ko‘pik beradi, kislota xossasiga ega bo‘lgan reagentlar esa kislotali (nordon) ...
- - muhit harorati. Harorat ortishi bilan ko‘piklanish yaxshilanadi. Ayniqsa, reagentning eruvchanligi haroratga bog‘liq bo‘lsa.
- Ikki yoki undan ko‘p har xil ko‘pik hosil qiluvchi reagentlar birga ishlatilsa flotatsiya jarayonini boshqarish oson bo‘ladi.
- Sanoatda ishlatiladigan ko‘pik hosil qiluvchi reagentlar
- Sanoatda ko‘proq kimyo sanoatida va neftni qayta ishlashdan olinadigan qo‘shimcha mahsulotlar ko‘pik hosil qiluvchi reagent sifatida foydalaniladi. Bunday reagentlarni sintez qilib olish ham mumkin.
- IM-68 reagenti - alifatik spirtlar aralashmasi, radikaldagi uglerod atomlarining soni 6-8, asosan izoqurilishga ega bo‘lib, temir rudasini flotatsiyalashda ishlatiladi.
- E - 1 va E - 1A reagentlari - past polietilenglikollar monobutil efirlarining aralashmasi ko‘p metalli rudalarini kollektiv flotatsiyalashda qo‘llaniladi.
- Butil spirtini olishdagi qoldiq - radikalida 8 tadan ko‘p uglevodorod atomi bo‘lgan spirtlar, oktil, butil spirtlari va aldegidlarning aralashmasi ko‘mirni flotatsiyalashda ishlatiladi.
- 36-rasm. Mexanik turdagi kamerali flotatsiya mashinasi:
- 1 – cho‘ntak; 2 – markaziy quvur; 3 – havo uzatuvchi quvur; 4 – to‘sgich; 5 – tyaga; 6 – qopqoq metall quti; 7 – sterjen; 8 – nazorat yuklama; 9 – stakan; 10 – impeller vali; 11 – yuruvchi zaslonka; 12 – qum uchun teshiklar; 13 – darcha; 14 – shiber; ...
- 19 – impeller; 20 – quvur
- 3.12. Flotatsiya mashinalarining hajmini hisoblash
- Flotatsiya mashinalarining hajmini hisoblash. Loyihalash, ishlab chiqarishda va tadqiqot ishlarida quyidagilarni aniqlash zaruriyati tug‘iladi:
- - fabrikaning unumdorligi va flotatsiyani davomiyligi ma'lum bo‘lganda, texnologiya uchun ma'lum hajmli flotatsion mashinalarni sonini;
- - mashinalar soni va ularning o‘lchami ma'lum bo‘lganda fabrikaning unumdorligini;
- - mashinalarning soni, o‘lchamlari va unumdorligi malum bo‘lganda flotatsiyaning davomiyligini aniqlash.
- Hisob-kitoblarni bajarish uchun asosiy ko‘rsatkich flotatsiyani davomiyligi har bir jarayon uchun hisoblanadi. Bu ko‘rsatkich har bir aniq maqsad uchun tajriba va yarim sanoat sharoitida maxsus tajribalar o‘tkazish yo‘li bilan aniqlanadi. Tajriba shar...
- Flotatsion kameralar sonini aniqlash (kamerali va to‘g‘ri oqimli turdagi flotatsion mashinalarning soni) quyidagi tenglama bilan hisoblanadi:
Do'stlaringiz bilan baham: |
