Foydali qazilmalarni boyitish jarayonlari

Flotatsiya mashinalarining hajmini hisoblash. 
Loyihalash, ishlab 
chiqarishda va tadqiqot ishlarida quyidagilarni aniqlash zaruriyati 
tug‘iladi: 
- fabrikaning unumdorligi va flotatsiyani davomiyligi ma'lum 
bo‘lganda, texnologiya uchun ma'lum hajmli flotatsion mashinalarni 
sonini; 
- mashinalar soni va ularning o‘lchami ma'lum bo‘lganda 
fabrikaning unumdorligini; 
- mashinalarning soni, o‘lchamlari va unumdorligi malum bo‘lganda 
flotatsiyaning davomiyligini aniqlash. 
Hisob-kitoblarni bajarish uchun asosiy ko‘rsatkich flotatsiyani 
davomiyligi har bir jarayon uchun hisoblanadi. Bu ko‘rsatkich har bir aniq 
maqsad uchun tajriba va yarim sanoat sharoitida maxsus tajribalar 
o‘tkazish yo‘li bilan aniqlanadi. Tajriba sharoitida (kichik dastgohlarda) 
olingan natijalar, sanoat masshtabida o‘tkazilgan tajribalar natijalaridan 10 
% dan 50 % gacha farq qilishi mumkin. Shuning uchun kichik hajmli 
flotomashinalarda olingan ko‘rsatkichlar katta hajmli flotomashinalarda 
tajriba o‘tkazilib, sinab ko‘rilishi lozim bo‘ladi. 
Flotatsion kameralar sonini aniqlash (kamerali va to‘g‘ri oqimli 
turdagi flotatsion mashinalarning soni) quyidagi tenglama bilan 
hisoblanadi: 

---

129 
K
V
t
V
K
V
t
V
n
K
S
K
b



=


=
1440
bu yerda, n - kerak bo‘lgan kameralar soni; 
V
b
- bo‘tananing hajmi, m
3
/daqiqa; 
t - flotatsiyaning davomiyligi, daqiqa; 
V
K
- kameraning hajmi, m
3
, K = 0,65-0,75; 
V
S
- bo‘tananing sutkalik hajmi, m
3
/sutka. 
Korita turidagi mashina uzunligi quyidagi tenglama bilan 
hisoblanadi: 
K
S
t
V
K
S
t
V
L
S
b



=


=
1440
bu yerda: L – mashina uzunligi, m; 
S - bo‘tana bilan band bo‘lgan vannaning qirqim yuzasi, m
2
; 
Vannaning uzunligi 10 m dan oshmasligi kerak. 
Korita turidagi mashina uzunligi quyidagi tenglama bilan 
hisoblanadi: 
t
m
60
=
Bir soatda flotatsiyaga tushayotgan bo‘tananing miqdori quyidagi 
tenglik bilan hisoblanadi: 
24
SUT
S
М
М
=
Bo‘tana bo‘yicha kameraning umumiy hajmi quyidagi tenglik bilan 
hisoblanadi: 
60
t
V
m
V
V
S
S
v

=
=
Kameralar soni quyidagi tenglik bilan aniqlanadi: 
K
V
V
n
K
g

=
Flotatsiyaga tushayotgan bo‘tananing miqdori va zichligini 
aniqlashda quyidagi tenglikdan foydalaniladi: 
)
1
(

+

=
R
Q
V
SUT
bu yerda, Q - ruda miqdori, t/sutka; 
δ - rudaning zichligi. 
R - (C : Q) – suyuq va qattiq moddalarni og‘irlik nisbati. 

---

130 
Yuqoridagilarni hisobga olib, quyidagi tengliklarni keltirib 
chiharamiz: 
1
+


=
R
V
Q
C


yoki 



−

=
Q
Q
V
R
C