Fotoenergetikada nanostrukturali yarimo‘tkazgich materiallar II xalqaro ilmiy anjumani

Fotoenergetikada nanostrukturali yarimo‘tkazgich materiallar

II xalqaro ilmiy anjumani 
 
19-20 noyabr 2021 yil 
547 
Shuni aytish kerakki, yorug’lik diodlarining yuqoridagi barcha 
xarakteristikalari bir-biri bilan bevosita bog’liqdir va ularning birgalikda yorug’lik 
diodlarining u yoki bu parametrlari haqida to’g’ri xulosa chiqarish imkonini beradi. 
Yorug’lik diodlarining parametrlarini yorug’lik diodlarining nafaqat ishlab 
chiqaruvchi tomonidan berilgan ma’lumotlarga ko’ra, balki xaraktristikalarini 
kompleks o’lchashlar va hisob kitoblar olib borish hisobiga uning sifatini, 
yaroqlilik muddatini aniqlash mumkin [2]. 
1. Yorug’lik diodlari oldingi lampalar energiya tejamkorligi bilan 
solishtirilganda ularning energiya iste’molining atigi 10% ini tashkil qiluvchi 
yagona nurlanish manbai hisoblanadi. [2] 
2. Yorug’lik diodlari alohida nozik shisha kolba yoki cho’g’lanuvchi ipga 
ega emas va ularda yuqori mexanik mustahkamlik va ishonchlilik (zarba va 
tebranishga chidamli) xususiyatlari mavjud. Shisha trubalardan farqli o’laroq 
yorug’lik diodlarida plastikdan materiallardan tayyorlanadi.[3] 
3. Yorug’lik diodlari qizish va yuqori kuchlanishning oldini olinishi elektr 
va yong’in xavfsizligining yuqori drajada bo’lishini kafolatlaydi.
4. Yuqori tezlikda ishlaydi. 
5. Miniatyuralilik. Turli suvenirlar, miniatyurali stendlar va ixcham tablolar, 
kompaniyalarning yorug’lik diodlari yordamida bezatiladi. 
6. Uzoq muddatli ish rejimi. Yorug’lik diodlarining o’rtacha yaroqlilik 
muddati – 10 yil. Ekspluatastiya qilish vaqti 100 000 soatgacha, ya’ni 10-12 yil 
beto’xtov ishlatish imkoniyati mavjud. Solishtirish uchun quyidagi misollarni 
keltirish mumkin: yorug’lik diodlari yaroqllilik muddatiga to’g’ri keluvchi davrda 
lyuminesstent lampa asosli yorug’lik modullari 8-10 marta almashtiriladi, 
cho’g’lanma lampalarni esa 30-40 marta yangilanadi. Yorug’lik diodlari asosidagi 
modullardan foydalanish elektr energiyasi sarfini 87% ga qisqartiradi.
7. Nisbatan kichik qiymatli elektr kuchlanishi va toki, ya’ni talab qilinadigan 
elektroenergiya quvvati juda kam. Bitta yorug’lik diodi kuchlanishini 
xarakterlaydigan kuchlanish – 3-4 V, yorug’lik diodlari asosidagi modullarning 
ishchi kuchlanishi 10-12 V ni tashkil etadi. Yuqori darajadagi xavfsizlikka amal 
qilish sharoitlarida yoki yuqori kuchlanishdan foydalanish imkoniyati bo’lmaganda 
yorug’lik diodlarining qo’llanilishi eng optimal yo’l hisoblanadi.
8. Yoritishda turli ranglarning ko’p miqdorda bo’lishi. Yorug’lik diodlari 
neon lampalaridan farqli ravishda nurlanish spektriga bog’liq tajribalarda cheksiz 
imkoniyatlarga ega.
9. Yoritish intensivligini boshqarish. 
10. Temperaturaning keng diapazonida qo’llash imkoniyati. Ma’lumki, 
sovuq havo sharoitida gazrazryadli yorug’lik manbalari ichida simobning muzlab 
qolishi kuzatiladi, bu yoritish ravshanligining pasayishiga olib keladi. Yuqori 
temperaturalarda esa neon gazi hisobiga muammolar vujudga keladi. Yorug’lik 
diodlari esa bu kamchiliklardan holi hisoblanadi. 
Yorug’lik diodining quyidagi kamchiliklari mavjud:[3]

---