Fotoeffekt qonunlarini o‘rganish [15. 633-651,18. 342-347, 20. 527-531]

IShNING BAJARILISh TARTIBI
1-mashq. Vakuumli fotoelementni o‘rganish
1. Stendni tarmoqqa ulab, "Set " tarmog‘ini "vkl" holatiga qo‘ying.
2. B7 tumblerni "vakuum" holatiga, B8 ni esa F₁ holat­ga, B9, B10, B11, B12 larni esa F=0 holatga o‘tkazing.
3. R12 rezistordan U kuchlanishni 0-1500 gacha 5 yoki 10V dan oralatib o‘zgartirib, I tokning mos qiymatlarini 5-jadvalga yozib I=f(u) grafigini chizing.
5-jadval

U,V	10	20	30	…	1400	1500
I,mA

4. R12 dan ish tugashi bilan kuchlanishni "0" ga keltirib qo‘ying.

5. B8 dan F₂ ni tanlang va bu hol uchun I=f(u) bog‘lanishni oling, 6-jadvalni to‘ldiring va grafik chizing.
6-jadval

U,V	10	20	30	…	1400	1500
I, mA

2-mashq. Gaz to‘ldirilgan fotoelementlarni o‘rganish
1.B8 ni F=0 holatga, R12 ni chapga u=0 holatga qo‘yib, B7 ni "gazonapolnennыy" holatga o‘tkazing.
2.B9 ni F=F₁ holatga o‘tkazing va R12 dan kuchlanishni 5-10V dan o‘zgartirib borib, yuqoridagidek takrorlab vaku­umli va gazli fotoelementlar uchun I=f(u) xarakteris­tikalarini oling. Yuqoridagidek jadval tuzib, grafiklar chizing.

3-mashq. Fotoqarshiliklarini o‘rganish
1. B2 orqali fotoqarshilikni sxemaga ulang. B8 ni F=0 holatga, u ni R12 orkali 0 ga qo‘ying.
2. B10 tumblerni F=F₁ holatga o‘tkazing va B2 ni ulang, I₂ milliampermetr (o‘rtadagi)dan tok kuchi qiymatini aniqlang va darhol F=0 holatga o‘ting.
3. B10 tumblerni F=F₂ holatga o‘tkazing va I₂ ni yozib oling, uni F=0 ga keltirib qo‘ying. Natijalarni daftaringizga ko‘chirib oling.

4-mashq. FD fotodiodini o‘rganish
1. FD-1 fotodiodini fotogenerator rejimida ishlash­ga o‘tkazish uchun B₃ dan foydalaning.
2. B11 ni F=F₁ holatga qo‘ying.
3. B1 yordamida qarshiliklarni o‘zgartirib, I₃ dan tok kuchi qiymatini yozib oling.
4. B11 ni F=F₂ ga qo‘yib, tajribani takrorlang.
5. Har ikki (F=F₁: F=F₂) holat uchun tok kuchi I₃ katta­ligini qarshilikka bog‘liqlik grafigi I₃=f(R) ni chizing.
6. Olingan natijalarni izohlang.

O‘Z-O‘ZINI SINASh UChUN SAVOLLAR
1. Fotoeffekt hodisasi deb nimaga aytiladi?
2. Fotoeffektnikg turlarini ayting va ularning bir­-biridan farqini tushuntiring.
3.Fototokning qiymati nimalarga bog‘liq bo‘ladi?
4. Fotoeffektning qizil chegarasining fizik ma’nosi qanday?
5. Fotoeffekt hodisasi yorug‘likning tabiatini qanday tushuntiradi?
6. Fotoeffekt hodisasining qo‘llanishiga misollar keltiring