Fosforli o’G’itlar reja

Ca(H₂PO₄)₂ + Ca(HCO₃)₂ =2CaHPO₄ * 2H₂O + 2CO₂
Karbonatli tuproqlarda bu o’zgarish yanada davom etadi:
Ca(H₂PO₄)₂ + 2Ca(HCO₃)₂ = Ca₃(PO₄)₂ + 4H₂O + 4CO₂
Neytral tuproqlarda superfosfat fosforining kimyoviy singdirilishi, bu tipdagi tuproqlarda uning harakatchanligi kamligidan dalolat beradi.
Nordon tuproqlar sharoitida superfosfat fosfori, o’simlik o’zlashtira olmaydigan temir va alyuminiy fosfatlari hosil qiladi:
Ca(H₂PO₄)₂ + 2AI(OH)₃ = 2AIPO₄ + Ca(OH)₂ + 4H₂O
D o n a d o r s u p e r f o s f a t - tayyorlash uchun kukunsimon superfosfat namlanib, barabanda aylantirish natijasida donadorlash-tiriladi. U 1,4% nam, 19,5-22% P₂O₅, 1-2,5% erkin kislota saqlaydi, fizik xususiyatlari yaxshi, sochiluvchan o’g’it.
K o n s ye n t r l a n g a n s u p ye r f o s f a t - ishlab chiqarish ikki fazadan iborat. Dastlab fosforitga erkin kislota olish uchun sulfat kislota bilan ishlov beriladi. So’ngra hosil bo’lgan H₃PO₄ ajratib, u bilan fosfat xom ashyosiga ishlov beriladi va tayyor o’g’it olinadi:
(Ca₃(PO₄)₂₎₃ * CaF₂ +14H₃PO₄ +10H₂O = 10Ca(H₂PO₄)₂ * H₂O + 2HF
Bu usulda olingan o’g’it tarkibida 45-49% P₂O₅, 2,5% gacha erkin kislota mavjud.
S u p e r f o s – fosforitlarni fosfor kislotasi bilan qisman parchalash orqali olinadigan istiqbolli o’g’it. Bu usulda qo’sh superfosfat olishda ishlatiladigan fosfor kislotasidan ancha kam H₃PO₄ olinadi, shu tufayli parchalanish qisman bo’ladi. Superfos ahamiyatiga ko’ra presipitatdan qolishmaydi, qo’sh superfosfatga yaqin turadi. O’g’it tarkibida 38% P₂O₅ bo’lib, 19% gacha P₂O₅ o’zlashtiriluvchan hisoblanadi.
K a l s i y m e t a f o s f a t - tarkibida fosfor saqlovchi oddiy o’g’it, Ca(PO₃)₂ - suvda erimaydi. Uning tuproqdagi parchalanish jarayoni quyidagicha kechadi:
Ca(PO₃)₂ + H₂O = CaH₂P₂O₇ (kalsiy digidropirofosfat).
CaH₂P₂O₇ + H₂O = Ca(H₂PO₄)₂
Oqibatda reaksiya oxirida kalsiy digidrofosfat superfosfat kabi hosil bo’ladi. Kalsiy metafosfat 64 % P₂O₅ saqlovchi konsentrlangan o’g’it hisoblanadi.
Suvda kam eriydigan kuchsiz kislotalarda eriydigan fosforli o’g’itlar.
P r e s i p i t a t - fosfor kislotasini ohakli suv bilan neytrallash orqali olinadi: