Fonetika Hurmatli bo‘lajak talabalar, bugun sizlar bilan fonetika bo'limini boshlaymiz avvalo, sizlar (avval tayyorlangan bo'lish-bo'lmasligingizdan qat`i nazar) quyida berilgan savolni ishlashga harakat qilib ko‘rasizlar

SO'Z YASALISHI
Dastlab sizlarga savol beriladi. Avval tayyorlanganlar ishlab o`tishi shart, tayyorlanmaganlar esa mavzuni yakunlaganidan keyin ishlab chiqishadi. Quyidagi bo`sh o`ringa tahlil qilib ishlangizlar!
SAVOL: Mustaqillik yillarida hayotimizda katta o'zgarishlar ro'y berdi. Yangi-yangi tushunchalar paydo bo'ladi.
Ushbu parchadagi yasama so'zlar haqidagi noto'g'ri hukmni aniqlang.
A) ikkita sodda gapning ham egasi va kesimi yasama so'z bilan ifodalangan.
B) yasama so'zlar tarkibida munosabat shakli bilan omonim bo'la oladigan so'z yasovchi qo'shimcha qatnashgan.
C) sifat asosli bitta yasama so'z qatnashgan.
D) besh o'rinda yasama so'z qatnashgan.


SAVOL: Qaysi gapda uchta yasama so'z qatnashgan?
A) Inshodagi xatoliklar nisbati o'zgarishi umumiy ko'rsatkichga ta'sir qilmaydi.
B) Bu muammoni boshqachasiga hal qilishni o'ylab ko'rish kerak.
C) Hoshimjon tashlandiq bir uydan sehrli qalpoqcha topib oldi.
D) Osmonning tiniq, zangori gumbazida to'lin oy o'z o'tovini tikkan.

Javoblaringiz tayyormi? Avval ma'ruzani tugatamiz va mavzu so'ngida ushbu savollarning javobini aytaman. Dars davomida kimlardir o'z javobining xato ekanligini sezib qolsa va buni to'g'rilab, qaytadan yuborsa, nomard.

Demaaak, ma'ruzani boshlaymiz:
Qay usul ,qay yo'l bilan bo'lmasin yangi ma'noli so'z hosil qilinishiga
so`z yasalishi deyiladi.
Yasama so'zlar, asosan, ikki usulda hosil qilinadi:
1.Affiksatsiya usuli (ya'ni asosga qòshimcha qo'shish usuli)
2.Kompozitsiya usuli (ya'ni asosga boshqa bir asosni qo'shish usuli)
Ayrim darsliklarda quydagicha ma'lumot keltirilgan: 👇👇👇
Tilda oldin mavjud bo'lgan so'zlarga so'z yasovch qo'shimcha yoki boshqa so'z qo'shish orqali yangi so'z hosil qilinishiga SO'Z YASALISHI deyiladi.
So'z yasalish bo'limida yasama so'zlar har doim ikki tarkibiy qismga ajratiladi: