Фонетик сатҳ бирликлари


II.   L.V. Shcherba



Download 0,96 Mb.
Pdf ko'rish
bet45/73
Sana14.01.2022
Hajmi0,96 Mb.
#363805
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   73
Bog'liq
fonetik sath birliklari

II.

 

L.V. Shcherba

 I.A.Boduen de Kurtenening iste‘dodli shogirdlaridan biri 

edi.  U  o‗zining  1912  yilda  nashr  qilingan  "Sifat  va  miqdor  nuqtai  nazaridan  rus 

unlilari"  nomli  asarida  fonemani  "bizning  psixik  faoliyatimiz  mahsuli..."  deb 

ta‘riflagan.

2

  



Fonemaning  funksional  mohiyati  haqidagi  qarashlar  L.V.  Shcherbaning 

"Fransuz  tili  fonetikasi"  (1937)  va  "Tilshunoslikning  navbatdagi  muammolari" 

(1945)  nomli  asarlarida  yanada  rivojlantirildi.  Nutq  tovushlari  tavsifiga  u  uch  xil 

nuqtai  nazardan  yondashadi:  1)  fizik  tabiatiga  ko‗ra  (L.V.  Shcherba  uni  nutq 

tovushiking  fizik  aspekti  deb  nomlaydi);  2)  biologik  asosiga  ko‗ra  (L.V. 

Shcherbada  -  biologik  aspekt);  3)  lingvistik  yoki  ijtimoiy  moxiyatiga  ko‗ra  (L.V. 

Shcherbada  –  lingvistik  aspekt).  Bu  aspektlarning  uchinchisini  L.V.  Shcherba  til 

uchun eng muhim jihat deb qaraydi.

1

 

Akad.  L.V.  Shcherbaning  fonetika  va  fonologiyaga,  uning  asosiy  birligi 



bo‗lgan  fonemaga  oid  qarashlari  va  g‗oyalarini  quyidagi  tarzda  umumlashtirish 

mumkin: 


                                                 

1

 



Жамолҳонов Ҳ. Ўзбек тилининг назарий фонетикаси. Ўз.Р.Фанлар академияси ―Фан‖ нашриѐти 2009 й. 

2

 



Щерба Л.В. Русское гласные вы качественном и количестветном отношении. - С.-Петербургь:,1912.С. 15.

 

1



 

Щерба Л.В. Фонетика французского языка. Часть 1-теоретическая. Глава 1. Введение. В. Что такое звук речи? // История ... 

языкознания.     Хрестоматия. М.: Высшая школа, 1988. С. 185 - 188.

 



 

54 


1) fonetikani fonologiyadan ajratib bo‗lmaydi. Ular bir fanning ikki (kuyi va 

yuqori) bosqichlaridir; 

2) fonetika morfologiyaning tarkibiy qismi emas, u alohida mustaqil fan; 

3) fonema tilning eng kichik birligidir, u talaffuz oqimidan ajratib olinadi; 

4) fonemalarning ma‘no farqlash vazifasi bor; 

5) fonema nutqda o‗z ottenkalari shaklida namoyon bo‗ladi; 

6) 

fonemaning 



differensial 

belgilari 

mavjud 

bo‗lib, 


bu 

belgilar 

artikulyatsiyaga oid terminlar bilan nomlanadi; 

7) fonemalar qarama-qarshiliklar birligidan iborat sistemaga birlashadi. 

L.V. Shcherbaning fonetika va fonologiyaga oid g‗oyalari Leningrad (hozirgi 

S.-Peterburg) fonologiya maktabining tarkib topishiga asos bo‗lgan. 




Download 0,96 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   41   42   43   44   45   46   47   48   ...   73




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish