Folklorshunoslikka

ixiy-oriyentalistik  nazariyasi”  ham  muhim  ahamiyat  kasb  etgan. 
Jahon xalqlari  adabiyoti  va folkloridagi mushtarak syujetlarni qiyo­
siy  oigangan T.Benfey Yevropa xalqlari og‘zaki ijodidagi ko‘pgina 
asarlar  Hind  adabiyoti  ta’sirida  shakllangan va  aksincha,  Markaziy 
Yevropada yaratilgan ayrim folklor namunalari Kichik Osiyo orqali 
Sharq mamlakatlari xalqlari orasida  ommalashib ketgan,  deb  hisob- 
laydi. T.Benfey og‘zaki badiiy an’ananing epik syujetlar migratsiya- 
sidagi  rolini  alohida e ’tirof etgani  holda,  ко‘pincha adabiy  yodgor- 
liklar  yoki  folklor  asarlarining  badiiy jihatdan  qayta  ishlangan  na- 
munalariga tayanib  ish ko‘rgan.  Fin olimi Y.Kron esa, T.Benfey dan 
farqli  оiaroq,  badiiy  an’ana  taraqqiyotida  xalq  poetik  xotirasining 
qadimiy  shakllarini o‘zida saqlab kelayotgan folklor asarlarini qiyo-
44
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

siy tahlil uchun manba qilib  oigan. Ammo poetik asarning ilk matn- 
larini  tiklash  muammosi  har  ikkala  olim  uchun  ham  ustuvor  ilmiy 
maqsad hisoblangan.
“Tarixiy-jo‘g‘rofiy  metod”ning  rivojlanishi  va  takomillashishi- 
da Y.Kronning  o‘g ii,  Xelsinki  universiteti  professori,  xalq  og‘zaki 
badiiy  ijodi  va  qiyosiy  folklorshunoslik  bo‘yicha yirik  mutaxassis, 
“o‘zlashtirma  nazariyasi”ning  o‘ziga xos  talqini  hisoblangan  “geo-