Ғолиблар қонуни умрингнинг сўнгида қандай яшашни истасанг, шу бугуноқ шундай яшашни бошла

ЭНРИКО КАРУЗО
Карузо болалигидаёқ Миландаги “Ла Скала” театрида куйлашни орзу қилган. Бироқ кунларнинг бирида у орзуларини яхши кунлар келгунча сақлаб қўйиб, кўчманчи опера гуруҳига қўшилиб кетади.
Бир куни у Сицилияда дўстини учратиб қолади. Дўсти кўчманчи гуруҳ ҳақида эшитганда сира ҳам хурсанд эмаслигини билдиради. У Карузонинг иқтидорига ишонар ва унинг орзуларидан хабардор эди. Шунда дўсти Карузодан сўрабди:
— Нималар қиляпсан?
— Ҳозиргина сенга ҳаммасини гапириб бердим-ку, — дебди Карузо.
— Йўқ, сен мени тушунмадинг, — эътироз билдирибди дўсти. — Орзуларинг билан нима қилаётганингни билишни истайман!
Ҳа, Карузо ҳаётини оқимга тўғирлаб қўйган эди. У машқ қилишни йиғиштирган, ўз-ўзини овутиш билан овора, орзуларини эса унутган эди. У ўртамиёна даражага тушиб қолганди. У ўзини ҳурмат қилмай қўйган, чунки ўзига берилган имкониятдан фойдаланмаётган эди. Ҳаётдаги умидсизликдан сўнг ичишга берилган эди.
Кунлардан бирида у саҳнага маст ҳолатда чиқиб, қўшиқчи аёлнинг кўйлагини босиб олади. Аёлнинг кўйлаги ечилиб кетади. Пайдо бўлган тартибсизликда кимдир декорацияни йиқитиб юборади. Жиддий опера майнавозчиликка айланиб кетади. Қўрқувдан дарҳол ҳушёр тортган Карузо сўнгги дақиқаларда нимагаки қодир бўлса ҳаммасини намойиш этади. У ҳаётида биринчи марта бундай куйлаши эди. У “Ла Скала” саҳнасида тургандек куйларди.
Томошабинларнинг баданлари бижирлаб кетади. Пьесада ҳозир бўлган танқидчилар лол эдилар. Ҳамманинг фикри муштарак эди: ҳали ҳеч ким бу даражада куйламаган!
Ушбу томошадан сўнг Карузо дарҳол Миланга отланади. У ҳар куни машқ қила бошлади. Ва ҳар куни оммага нимага қодир эканлигини кўрсата бошлади. У энди нафақат “Ла Скала”нинг, балки дунёнинг тан олинган юлдузи эди!
Ҳеч қачон, ҳеч кимга сизга ёққан ишдан совутишларига йўл қўйманг. “Бунинг иложи йўқ. Сен бунга қодир эмассан”, дейувчиларнинг гапларини қулоғингиз ёнидан ўтказиб юборинг. Ундан кўра ўзингизга ушбу саволни беринг: “Иложи йўқ”, деган сўзни қийналмасдан айтаётган бу одам мен учун нечоҚлик муҳим?” Бир одам “бу масалани ҳал этишнинг йўли”, бор деса, иккинчиси “имконияти йўқ”, дейди. Иккаласи ҳам ҳақ: чунки бири ҳаракат қиляпти, иккинчиси жим ўтирибди. Ҳаётда қадр-қийматга эга нарсаларнинг ҳаммаси меҳнат кишилари томонидан яратилган. Шунчаки олиб-қилган инсонлар томонидан. Ғолиблар ҳаракат ҳал қилувчи омил эканлигини жуда яхши билишади. Шунчаки олинг ва қилинг!