Fiziologiyasi va gigiyenasi



Download 12,82 Mb.
Pdf ko'rish
bet27/390
Sana31.12.2021
Hajmi12,82 Mb.
#245684
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   390
Bog'liq
Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi (Z.Rajamurodov va b.) (4)

Akseleratsiya  sabablari.  Akseleratsiya  sabablariga  nisbatan 
hozirgacha umumiy  ravishda qabul  qilingan  biror fikr shakllanma- 
gan.
K o’pchilik  olimlarning  fikricha  rivojlanishning  barcha  o'zga- 
rishlarida  asosiy  aniqlovchi  rolni  oziqlanishning  o'zgarishi  deb 
hisoblaydilar.  Buni  esa  to 'la  qimmatli  oqsillar  va  natural  yog'lar- 
ni  aholi  jon  boshiga  iste'm ol  qilishni  ortishiga  bog'laydilar,  shu- 
lar  qatoriga  sabzavot  va  mevalarni  yil  davomida  doimiy  ravishda 
iste’mol  qilinishini,  ona  va  bola  organizmini  vitaminlanishini  or- 
tishini  qo'shdilar.
Akseleratsiyaning  gameogenli  nazariyasi  bola  organizmiga 
quyosh  nurlarining  ta'sir  ko'rsatishiga  jiddiy  o'rin   berilgan,  ho- 
zircla  bolalar  quyosh  radiatsiyalari  ta'siriga  ko'proq  uchramoqda. 
Akseleratsiya jarayoni  shimoliy mamlakatlarda, janubiy mamlakat- 
lardagiga  qaraganda  bir xil  tezlikda  borayotganligi  hisobga olinsa, 
yuqorida  qayd  qilingan  fikr  unchalik  ham  ishonarli  chiqmaydi.
Kam  dozadagi  ionlantiruvchi  nurlanishni  organizm  uchun 
stimullovchi xususiyatga egaekanligi  haqida ham m a’lumotlar bor.
Oziqlanishning  yaxshilanishi  bilan  bir  qatorda  tibbiyotning 
umumiy yutug'i  bilan  bog'liq  bo'lgan chaqaloqlik va bolalikda ka- 
sallanishlarning  umumiy  pasayishini  ham  asosiy  sabablardan  biri 
deb  hisoblaydilar.
Fan  va  texnikaning  rivojlanishi  odamlar  organizmiga  ko'plab 
yangi omillarning ta'sirini yuzaga chiqishiga olib keldi, ya'ni ushbu 
omillarning xususiyatlari va ta'siri  amalda haligacha to'liq aniqlan- 
magan (bu verda gap sanoatda, qishloq xo'jaligida qo'llanilayotgan 
kimyoviy  moddalar,  dorivor vositalar va boshqalar haqida bormoq- 
da).
Ayrim  mualliflar  akseleratsiyaga  tarbiyalash  va  o'qitishning 
yangi  shakllari  va  usullari,  ilgarigiga  nisbatan  doimimy  va  tez-tez 
o 'g 'il va qizlar o'rtasidagi  muloqot.  sport, jism oniy madaniyatlarga 
jiddiy  e ’tibor  berilmoqda.
Shahar hayotining ta'sir tempining  qo'zg'atuvchanlik xususiya- 
tini  ham  akseleratsiya  bilan  bog'lam oqdalar.  Bunga  keng  miqyos-
www.ziyouz.com kutubxonasi


dagi  surfiy yoritish (reklamalarni  ham  qo'shib), radio vatelevizion 
stansiyalarni  ishlashi  paytida  yuzaga  keluvchi  elektromagnitli 
to'lqinlarning  stimullovchi  ta'siri  shaharning  va  harakatlanuvchi 
tran sp o rte r  shovqini.  radio,  kino  va  televideniyelarning  intellek- 
tual  va  seksual  rivojlanishlarning  erta  boshlanishiga  ta'siri.
A kseleratsiyaning  kelib  chiqish  sabablarini  genetik  jihatdan 
izohlash  uchun  izlanishlar  olib  borilmoqda.  Yevropa,  A m erika  va 
Osiyoning  iqtisodiy  jihatdan  rivojlangan  m amlakatlarida  texnik 
progressning  katta  shaharlarda  aholining  konsentratsiyalanishi- 
ga  olib  keldi.  Transport  va  aloqani  rivojlanishi  ilgari  ju d a  uzoq 
bo'lgan  masofalar  yaqin  bo'ldi.  Turmushga  chiqish,  ya'ni  oila  qu- 
rish geografyasi kengaydi.  genetik  jihatdan izolatsiyalar buzilmoq- 
da. Bu esa. o 'z  navbatida, irsiyatning o'zgarishi  uchun qulay imkon 
yaratmoqda.  Yosh  avlod  ota-onasidan  b o'yi jihatidan  uzun  va  erta 
yetiladi.  K o'plab  m am lakatlarda  olib  borilgan  tadqiqiotlar  shuni 
ko'rsatdiki,  yaxshi  ta'm inlangan  oilalarning  bolalarida jinsiy  yeti­
lishi  tabiiy  muddatidan  ancha  oldin  boshlanadi.
A kseleratsiya muammosi qanchalik munozarali boTishidan q at'i 
nazar,  faqat bir narsa aniq.  u ham bo'lsa,  uning aniq ko'rsatkichlar- 
ga ega ekanligidir.  Bu yerda  gap mebelning,  poyabzalning yoki ki- 
yim -kechaklarning  standartlarining  o'zgarishi  haqida  borayotgani 
yo'q .  aksincha.  bola  va  o'sm irlarning  tashqi  muhit  shart-sharoit- 
lari  ta'siri  ostida  antropom etrik  ko'rsatkichlarni  o'zgarishi  haqida 
boradi.  shu  sababli  akseleratsiya  o'quv-tarbiyaviy  jaravonlarni, 
m ehnat  va  dam  olish  tartiblarini  tashkil  qilishda  hisobga  olinishi 
zarur;  u  esa.  o 'z   navbatida.  turli  yosh  davrlarida tarbiyaning  shakl 
va  usullarini jiddiy  darajada  o'zgarishiga  olib  keladi.  Bolalar juda 
erta jism oniy  yetilsalarda.  ish bajarash qobiliy ati  ularning jism oniy 
yetilishidan  orqada  qoladi:  ko'pgina  m a'lum otlarning  ko'rsatishi- 
cha  ijtimoiy  yetilish bolalarning jism oniy  rivojlanishi singari  o ‘sha 
m asshtabda  akseleratsiyalanmaydi.  A kseleratsiya  bilang  b o g iiq  
holda  o'quvchilarni jinsiy  tarbiyalash  muammosi  m uhim  dolzarb- 
likni  oladi.
www.ziyouz.com kutubxonasi



Download 12,82 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   23   24   25   26   27   28   29   30   ...   390




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish