Fiziologiyasi va gigiyenasi

6.  5.  Eshitish  analizatori
Eshitish a ’zosi turli  tovushlarni  eshitish va muvozanatni  saqlash 
vazifasini  bajaradi.  Eshitish  a'zosi  uch  qismga:  tashqi,  o'rta.  ich­
ki  quloqqa  bo'linadi.  Tashqi  quloq  suprasi  tashqi  eshitish  yo'lidan 
iborat.
Quloq  suprasi  tog'aydan  iborat  b o iib .  muskullari  kam.  U  to- 
vushni  tutishga  va  uning  yo'nalishini  bilishga  xizmat  qiladi.  Q u­
loq  suprasi  va  muskullari  hayvonlarda  yaxshi  rivojlangan.  Tashqi 
eshitish  y o iin in g   uzunligi  2,5  sm.  eshitish  vo'li  devorchalarining 
yuzasi tuklar bilan qoplangan,  maxsus bezchalar quloq kiri  (sarig'i) 
deb  ataladigan  yopishqoq  modda  ishlab  chiqaradi.
Tashqi  quloq  bilan  o 'rta  quloq  o'rtasida  nog'ora  parda  bor.  U 
oval  shaklida b o iib , qalinligi  0,1  mm  ni  tashkil  etadi. N o g'o ra par­
da  fibroz  to'qim adan  tuzilgan,  elastik.  u  tovushni  o 'rta  qo'loqqa 
o'tkazadi.  O 'rta  quloq  nog'ora  bo'shlig'idan,  eshitish  suvakchala- 
ridan  va Yevstaxiy  nayidan  iborat  b o iib ,  maxsus  kanal  yordamida 
burun-halqum ga  tutashadi.
O 'rta  quloq  ichida  eshitish  suyakchalari  -  bolg'acha,  sandon va 
uzangi  b o ia d i.  B olg'acha  dastasi  bilan  nog'ora  pardaga  yopishib 
turadi,  boshchasi  esa  sandonning  asosi  bilan  birlashib,  b o 'g 'im  
hosil  qiladi.  Sandonning  o'siqlaridan  biri  uzangi  boshchasi  bi­
lan  b o 'g 'im   hosil  qilib  tutashgan.  Uzangining  serbar  tomoni  oval 
darchaning  pardasiga  yopishgan.  Eshitish  suyakchalari  nog'ora 
pardadagi  hamma  tebranishlarni  takrorlab,  kuchavtirib  oval  par­
daga  o'tkazadi.
O 'rta  quloq  bo'shlig'idagi  bosim  tashqi  havo  bosimiga  teng
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

b e ig an d ag in a  nog'ora  parda  yaxshi  tebranadi.  O 'rta  quloq  b o ‘- 
shlig'i  Yevstaxiy  nayi  orqali  burun-halqumgaga tutashgan,  shu tu ­
fayli  nog'ora  pardaning  ikki  tomonidagi  bosim  muvozanatlashib 
turadi.  O 'rta  quloq  bo'shlig'idagi  bosim  tashqi  havo  bosimidan 
farq  qiladigan  b o ‘lsa,  eshitish  buziladi.
13-rasm.