Fiziologiyasi va gigiyenasi

lo 
tug'lik koeffitsiyenti
  (YoK)  -   oyna  qoplangan  derazalar  yu- 
zasining,  pol  yuzasiga  nisbatidir.  Sinf  xonalari  va  ustaxonalarda
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

YoK  kam ida  1  :  4  ni  tashkil  qilishi  kerak.  K oridor-rekreasivalar va 
jism oniy  tarbiya  zalida  u  1  :  5-1  :  6  gacha  kamaytirilishi  mumkin; 
yordamchi  xonalar  uchun  1  :  8  va  zinapovalar  uchun  1  :  12  teng. 
Sinf xonalari  va  boshqa  xonalarning  tabiiy  v o ru g iik   bilan  yoritil- 
ganligi  derazalarning  shakliga.  pastki  va  ustki  chetlarining  baland- 
ligiga  bog'liq  va  hokazo.  Deraza  tokchasining  poldan  balandligi 
80  sm.  derazalar  oralig'i  50  sm  b o iish i  kerak.
Ustki  qismi  dumaloq  qilib  ishlangan  derazalar.  v o ru g iik   bir to- 
mondan  tushadigan  b o is a ,  deraza  ustki  cheti  balandligining  xona 
ichi  (eni)ga  nisbatini  buzadi,  bu  nisbat  1  :  2  ni  tashkil  qilishi  ke­
rak.  Buning  m a'nosi  shuki,  xonaning  eni  derazaning  yorug'lik  tu ­
shadigan  ustki  chekkasidan  polgacha  b o ig a n   balandligidan yuqori 
b o im aslig i  zarur.  Modomiki  shunday  ekan.  derazaning  ustki  che­
ti  n e c h o g iik   baland  b o is a .  sinf xonasiga  tik  tushadigan  nurlarni 
ko'lam i  shuncha  kengroq  b o ia d i  va  osmonning  shuncha  kattaroq 
qismi  derazadan  ko'rinib  turadi.  Bu  holda  derazadan hisoblaganda 
uchinchi  qatordagi  partalar  yaxshiroq  > oiitiladi.
Quyosh nurlari  ko'zni  qam ashtirm aydigan va xonalarni  qizdirib 
yuborm aydigan b o iish i  uchun oftobdan pana qiladigan soyabonlar 
va boshqa hitnoya qurilmalari  bilan jihozlanishi  zarur.
O ’quv  xonalarining  yoritilganligi  va  qaytgan  nurlarning  ko'zni 
qam ashtiruvchi  ta'siridan  saqlash.  shift  va  devorlarning  ichki  par- 
dozi  bilan  b o 'v o g 'ig a  bog'liq.  Shift  oq.  devorlar  esa  ochiq  rangli 
bo'yoqlar  bilan  bo'yalgani  maqsadga  muvofiqdir.
M aktab  xonalarining  yoritilganligiga  jihozlar  (partalar.  sinf 
doskasi)ning  rangi  ta ’sir  qiladi.  Shu  m unosabat  bilan  partalar  och 
rangli  bo'yoqlarga  bo'yaladi.  Sinf  doskalari  jig ar  rang  yoki  to 'q  
yashil  rang  linoleum  yoki  plastm assa  bilan  qoplanadi.  T o'q  yashil 
rangli doskalarga sariq b o 'r bilan. boshqa hollarda esa oq b o 'r bilan 
vozgan  m a'qulroq.
S inf derazalarining peshtaxtalariga tig 'iz yoki  baland  bo'yli  xo- 
naki  gullar  qo'yilsa.  derazalarning  oynasi  iflos  bo'lib  ketsa.  dera­
za  va  eshiklarga  pardalar  osilgan  b o is a ,  tabiiy  v o ru g iik   kam  tu­
shadi.  Deraza  oynalari.  ultrabinafsha  nurlarning  90  % tutib  qoladi,
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

iflos  oyna  esa  ulami  mutloqo  o'tkazm aydi.  Shuning  uchun  deraza 
oynalarini  har  oyda  1-3  marta  yuvish tavsiya  etiladi.