Fiziologiyasi va gigiyenasi


Energiya alm ashinuvining yoshga oid xususiyatlari



Download 12,83 Mb.
Pdf ko'rish
bet242/252
Sana09.06.2022
Hajmi12,83 Mb.
#647569
1   ...   238   239   240   241   242   243   244   245   ...   252
Bog'liq
Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi (Z.Rajamurodov va b.)

12. 6. Energiya alm ashinuvining yoshga oid xususiyatlari
Asosiy almashinuv. 
Hattoki odam toMiq tinchlik sharoitida ham 
m a'lum darajada energiya sarflaydi. Bir daqiqa ham to'xtam ay- 
digan organizmdagi fiziologik jarayonlarning kechishiga to ‘xtovsiz 
energiya sarflanadi.
Organizm uchun moddalar almashinuvining eng kam darajasi 
va energiy a xarajati asosiy almashinuv deb ataladi. Odamlarda aso­
siy almashinuv m uskullar ish bajarmagan, tinchlik paytida yotgan, 
och vaqtida, ya'ni ovqat yeyilganidan keyin 12-16 soat o'tgach, 
harorat 18-20°C bo'lganda (komfort) aniqlanadi. 0 ‘rta yoshdagi 
odam larda asosiy almashinuv bir kecha-kunduzda 1 kg tirik vazn- 
ga 4187 joulni tashkil qiladi. Bu esa bir kecha-kunduzda o'rtacha 
714000-7560000 joulga tengdir. Har bir odam uchun asosiy al- 
mashinuvning o ic h am i nisbatan doimiydir. Yosh bolalarda asosiy 
almashinuv voyaga yetgan odamlarga nisbatan jadalroq, chunki 
gavda massasiga to 'g 'ri keladigan tana yuzasi ularda voyaga yet­
gan odamlardagiga nisbatan ancha katta. Bundan tashqari, ularda 
assimilatsiya jarayoni dissimilatsiyadan ustundir.
Bola qanchalik yosh b o ' Isa. o 'sish uchun sarflanadigan ener­
giyaning xarajati ham shuncha yuqori bo'ladi. Demak, o'sish bi­
lan bog'liq bo'lgan energiya sarfi uch oylik bolalarda ovqatlar- 
ning umumiy energetik qiymatining 36 % ini. olti oylik bolalarda
26 % ni. o 'n oylik bolalarda 21 % ni tashkil qiladi.
Bolalarning yoshlik davrlardagi asosiy almashinuvning o'zga- 
ruvchanligi va uning katta, jadalligi massa birligiga va yuza bir- 
liklariga hisoblaganda juda yaqqolroq ko'rinadi. Voyaga yetgan 
odamlarning 1 kg tana og'irligiga to 'g 'ri keladigan asosiy almashi-
381
www.ziyouz.com kutubxonasi


nuvi 96000 joulni tashkil etsa, 8-10 yoshli bolalarda asosiy alma- 
shinuv voyaga yetgan odamlarga nisbatan 2 -2 ,5 marta vuqoridir.
A sosiy almashinuvning o'lcham i qiz bolalarda o 'g ‘ il bolalarga 
nisbatan past, jinslar orasidagi farq bolalar havotining birinchi yili- 
ni ikkinchi yarmidayoq namoyon bo'ladi. O 'g 'il bolalar tom onidan 
bajariladigan ishlarning ko‘lami qiz bolalarnikiga nisbatan yuqori 
bo‘lganligi sababli, energiya sarfi ham yuqori bo'ladi.
Asosiy almashinuv o'lcham ini aniqlash ko'pchilik holatlarda 
diagnostik ahamiyatga ega, qalqonsimon bezning m e'yoridan ortiq 
funksiyasida va boshqa ayrim kasalliklar paytida asosiy alm ashi­
nuv ortadi. Qolqonsimon bez, gipofiz, jinsiy bezlar faoliyati yetar- 
licha bo ‘lmaganida asosiy almashinuv pasayadi.

Download 12,83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   238   239   240   241   242   243   244   245   ...   252




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish