Zamonaviy bilim berish uchun, avvalo, murabbiy о ‘sib, rivoj-
lanib kelavotgan avlodning turli davrlardagi o'zgarishlarini,
tashqi
muhit sharoitining bola organizmiga ta'sirining gigiyenik ahamiya-
tini bilib olgandagina o ‘quv-tarbiya jarayonini to 'g ’ri tashkil qila
oiishi mumkin.
Kelgusi avlodni jism onan so g io m , aqliy va ruhiy jihatdan bar-
dam, qaddi-qomati kelishgan qilib tarbiyalash
uchun har qanday
o ‘qitish shaklidagi bilim muassasalari tarbiyachi va o'qituvchilari
yosh fiziologiyasi va o'sm irlar gigiyenasi haqidagi fan asoslari
bilimlariga ega b o iish lari kerak.
0 ‘qituvchi bolalar va o ‘smirlarning anatomik-fiziologik xusu-
siyatlarini o'rganar, ayrim tizim va to'qim alarning (suyak-mus-
kul, nafas olish,
qon aylanishi, asab tizimi, sezgi a ’zolari, oshqo-
zon-ichak trakti, ichki sekretsiya bezlari, ayiruv a ’zolari) tuzilishi,
xususiyatlari ham da ularning faoliyatlari
va gigiyenasi bilan tani-
shadi. Ayniqsa, uvqu va aqliy mehnatni m aqsadga muvofiq ra
vishda tashkil qilish, o ‘quv yuklamalarini bolaning yoshiga mos
ravishda belgilash uchun asab tizim ining o 'zig a xos yosh xususi-
yatlarini bilishi jud a muhimdir. O 'sib, rivojlanib kelavotgan bolalar
va o'sm irlar anatomiyasi va
fiziologiyasini bilmay turib, bolalar
shaxsiy gigiyenasi, m aktabdan tashqari ishlar gigiyenasi va o'quv
tarbiyaviy ishlar gigiyenasi masalalarini ijobiy hal qilib bo'lm aydi.
Organizmdagi har bir tizimning fiziologiya va gigiyenasi aniq
funksivalarning
boshqarilishini, masalan: suyak-muskul tizim i
ning gigiyenasi - harakat tartibini, partada to 'g 'ri o'tirish, ishlash
jarayonida gavdani to 'g 'ri tutish, yozayotganda q o 'l barmoqlarini
ishlatilishini m e’yorga solish va hokazolarini talab etadi.
Bu chora-
tadbirlarni y o ig a qo'yish, ularga rioya qilish, o'sib rivojlanayotgan
bolalarning salomatligini mustahkamlashga, uni him oya qilishga
va turli kasalliklarning oidini olishga im koniyat yaratib beradi.
Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi fani talabalarga, b o ia ja k
muallimlarga rivoj lanayotgan organizmning a ’zo
va tizim larining
o 'ziga xos yosh xususiyatlarini, uning tashqi muhit bilan o'zaro
b o giiqligini, bolalarda uchravdigan turli kasalliklar va ularning
www.ziyouz.com kutubxonasi
oldini olish yo'llarini oTgatishda va mafkuraviy hamda ma'naviy
bilimga ega qilishda katta aham iyatga ega.
Yosh fiziologiyasi va gigiyena fanining asosiy maqsadi - yosh
avlodning jism onan baquvvat bo'lib. jism oniy va m a'naviy jih a t
dan uyg'un rivojlanishini ta ’minlasbdan iborat.
Do'stlaringiz bilan baham: