Fiziologiyasi va gigiyenasi


Aqliy va jism oniy mehnat vaqtida yurak-tom irlar tizim ining



Download 8,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet192/252
Sana29.04.2022
Hajmi8,61 Mb.
#594382
1   ...   188   189   190   191   192   193   194   195   ...   252
Bog'liq
Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi (Z.Rajamurodov va b.)-857

Aqliy va jism oniy mehnat vaqtida yurak-tom irlar tizim ining
funksiyalari. 
Bolalar ulg'aygan sayin jism oniy ish bajarganda puls 
soni ortib boradi. 8 -9 yoshli bolada jism oniy ish vaqtida maksimal 
puls 184, 14-15 yoshda 206 bo'ladi. 16-18 yoshli o'sm iiiarda jis ­
moniy ish vaqtida maksimal puls bir oz siyraklashib 196, qizlarda 
esa201 bo'ladi. Jismoniy ishdan so'ng 8 yoshli bolalarda puls tezroq
www.ziyouz.com kutubxonasi


va 16-18 yoshli o'sm irlarda sekinroq bo'lib, asli holiga keladi. Bo­
lalar charchaganda o'rtacha puls siyraklashadi. O 'quvchilar o'quv 
yili oxiriga borib, charchab qoladi, shunda yurak qisqarishi ortadi. 
Bola jism oniy tnashq bilan muntazam ravishda shug'ullanib tursa, 
yuragining massasi va sistolik hamda daqiqalik hajmi ancha ortadi. 
K o'plab ilmiy tadqiqot ishlarining natijalariga k o ‘ra,chang‘ida yur- 
ganda, velosiped uchganda, futbol o'ynaganda, yengil atletika va 
boshqalar bilan shug'ullanganda, bolalar yuragining massasi, sisto­
lik va daqiqalik hajmi ortadi. Yurakning sistolik hajmi muskul ishi 
vaqtida 12 yoshli bolalarda 104 s m \ 13 yoshda 112 sm3, 14 yoshda 
116 sm3 bo'ladi.
Yurak-tomirlar tizim iga turli his-hayajon (xursandchilik, g'am . 
og'riq. qo'rquv va boshqalar) kuchaytiruvchi yoki susaytiruvchi 
ta ’sir etadi.
Yurak-qon tomirlar tizimi gigiyenasi. 
Kun tartibi yurak-tomir
tizim iga kuchli ta ’sir etadi. Bolaning kun tartibi to ‘g*ri tashldl etil- 
sa. yurak-tom ir tizimi m o'tadil ishlavdi. Shuning uchun ham ular 
bajaradigan jism oniy ish va mashqlarning jadalligi va o g ‘ir-yengil- 
ligi, ularning yoshiga mos b o ‘lishi kerak, ayniqsa, salbiy his-ha­
yajon, chekish, spirtli ichimliklar ichish, uzoq muddat harakatsizlik 
yurak-tom ir tizimi ishini buzadi.
Bolalarning kiyimi, poyabzali qon aylanishni qiyinlashtirmay- 
digan, vena tom irlarida qon dimlanib qolishiga y o 'l qo'ym aydigan 
bo'lishi kerak. Poyabzal tor bo'lsa, oyoqning qon bilan ta ’minla- 
nishi qiyinlashadi. Oyoqda turli qadoq, yara paydo bo'ladi. Bolalar­
ning sof havoda bo'lishi, jism oniy mashqlar bilan shug'ullanishi, 
vaqtida ovqatlanishi yurak-tom irlam ing normal ishlashida muhim 
aham iyatga ega.

Download 8,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   188   189   190   191   192   193   194   195   ...   252




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish