Fiziologiyasi va gigiyenasi


Qisqaruvchanlik, muskullarning asosiy xususivati ekanligi



Download 8,61 Mb.
Pdf ko'rish
bet129/252
Sana29.04.2022
Hajmi8,61 Mb.
#594382
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   252
Bog'liq
Yosh fiziologiyasi va gigiyenasi (Z.Rajamurodov va b.)-857

Qisqaruvchanlik, muskullarning asosiy xususivati ekanligi.
M uskullarning asosiy fiziologik xususiyatlari bo'lib qo 'zg 'alu v- 
chanlik. o'tkazuvchanlik va qisqaruvchanlik hisoblanadi. Mus- 
kullarning qisqaruvchanligi muskullarning kaltarishi yoki undagi 
kuchlanishni rivojlanishi paytida namoyon bo'ladi. Eksperimentlar 
sharoitida yakka qo'zg'atuvchilar ta'siriga. muskullar yakka qis­
qarish bilan javob beradi. Odam va hay\onlar organizmidagi m us­
kullar markaziy asab tizimidan alohida-alohida impulslar ohnay- 
di. balki impulslar seriyasini oladi va buning natijasida muskullar 
kuchli va uzoq muddatli qisqarish bilan javob beradi. M uskullar­
ning bunday qisqarishi tetanik yoki tatanus deb ataladi.
M uskullar qisqarish bilan ish bajaradi. M uskullarning ishi uning 
kuchiga bog'liq. ya'ni muskulda tolalar qancha ko'p bo'lsa. m us­
kul shuncha k o 'p bo'ladi. U y o 'g 'o n u shuncha kuchli bo'ladi. 
1 sm2 ko'ndalang kesimga ega bo'lgan muskul 10 kg gacha yuk 
ko'tarishga qodir.
Bundan tashqari. muskullarning kuchi uni suyakka birikish xu­
susiyatiga bog'liq. Suyaklar o'zlariga birikkan m uskullar bilan 
birga o'ziga xos richaglar hisoblanadi va muskullar richagning 
tayanch nuqtasidan uzoq va u birikkanda og'irlik kuchi tushadigan 
nuqtaga qancha yaqin tursa. ular shuncha katta kuch rivojlantirishi 
mum kin.
Odamlar uzoq muddat bir holatda o'zlarini saqlab turishi m um ­
kin. Bu muskullarning statik kuchlanishidir. Statik kuchlanishga tik 
turish. boshni tik holatda ushlab turish va boshqalar kiradi. Halqa- 
larda, parallel bruslarda, ayrim mashqlarni bajarishda va ko'taril- 
gan shtangani ushlab turishda statik ishlar deyarli barcha muskul 
tolalarida birdaniga bajarilishi bilan birga charchoqlik ham chaqi­
radi va. tabiiy ki. bunday holat rivojlanuvchi charchash tufayli uzoq 
muddat davom etmavdi.
www.ziyouz.com kutubxonasi


Dinamik ish paytida navbati bilan turli guruhlar muskullari 
qisqaradi. Dinamik ish bajaruvchi muskullar tez qisqaradi va kat­
ta kuchlanish bilan ish bajarish davomida tez charchaydi. Odatda, 
turli guruh muskullarining tolalari dinamik ish paytida navbati 
bilan qisqaradi, bu esa ularga uzoq muddat ish bajarish imkonini 
beradi. Asab tizimi muskullarining ishini boshqarish bilan ularni 
organizmni talabida - bajarilayotgan ishga moslashtiradi. Bunday 
jarayon muskullarga yuqori foydali ish koeffitsiyentiga ega bo'lgan 
samarali ishlash imkonini beradi.
M uskullarning har bir turdagi faoliyatiga bir qator maqbul (o ‘r- 
tacha) ritm tanlash mumkin va ish maksimal darajada bajariladigan, 
charchash esa sekin-asta rivojlanadigan yuklamaning oich am ini 
tanlash mumkin.
M uskullarning ishi uning havotiyligi uchun zarur b o ‘lgan 
shart-sharoitdir. Uzoq muddatli faoliyatsizlik ularning atrofiyaga 
uchrashini va ish bajarish qobilivatini yo'qotadi. Mashqlar, y a ’ni 
uncha m e'voridan ortiq bo im ag an muskullarning ishi, ularni hajm 
jihatidan ortishini, kuchining ko‘payishini va ish qobiliyatini oshi- 
shini ta'm inlaydi. Bu esa butun organizmning jism oniy rivojlanishi 
uchun muhim omillardan hisoblanadi.

Download 8,61 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   125   126   127   128   129   130   131   132   ...   252




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish