Fiziologiya so’zi yunoncha bo’lib, tabiiyot ma’nosini bildiradi. XVI asrdan

Hujayraga aloqador boshqaruv mexanizmlari.
Elektron mikroskopik
tekshirishlar natijasida miokard sinsitiy emasligi, u ayrim-ayrim hujayralar –
miotsitlardan iborat ekanligi ko'rsatilgan. Bu hujayralar bir-biriga oraliq disklar
yordamida bog'langan. Har qaysi hujayrada uning strukturasi va funksiyasini
ta'minlaydigan oqsillar sintezini boshqaruvchi mexanizmlar bor. Miokardning
ishi ko'paysa, oqsillarning sintezi tezlashadi, aktin va miozin miqdori oshadi,
miokard gipertrofiyaga uchraydi va ish qobiliyati ortadi.
Hujayraga aloqador boshqaruv mexanizmlari yurakka ko'p qon quyilganda
uning qisqarishlar kuchini oshiradi. Buning sababi shuki, yurak miofibrillalari
ko'proq cho'zilsa, aktin iplari miozin iplari orasidan ko'proq sirgalib chiqadi.
Natijada faol ko'ndalang ko'prikchalar soni ortib, qisqarish kuchliroq bo'ladi. Bu
«Yurak qonuni»ni aniqlashda Ye.Starling taklif etgan yurak-o'pka preparati
qulay bo'lgan. Uni tayyorlash uchun o'tkir tajribada hayvonning katta qon
aylanish doirasi plastik naylar va hajmlar bilan almashtiriladi. Kichik qon
aylanish doirasi saqlab qolinadi. Tajribachi yurakka oqib keladigan qon
miqdorini, qon oqimiga bo'lgan qarshilikni va boshqa ko'rsatkichlarni o'z
xohishi bilan oson o'zgartira oladi.
Yurak-o'pka preperati kardiomiotsitlarning qisqarish kuchiga faqat ularning
qisqarish oldidan cho'zilish darajasi ta'sirinigina emas, balki boshqa ko'pgina
omillarning yurak faoliyatiga ko'rsatadigan ta'sirini ham o'rganish imkonini
berdi.
Kardiomiotsitlarda moddalar almashinuvi siklik tabiatga ega: sistola vaqtida
ATF va glikogen tez parchalanadi, diastolada tiklanishga ulguradi. Yurakning
ortiqcha ish bajarishiga moslashish yo'llaridan biri – diastolaning nisbatan
uzayishi.
Miokard hujayralari o'z bioennergetikasini ta'minlab va bosqarib turuvchi
moddalarni qondan yig'ib olib, protoplazmasida saqlash qobiliyatiga ega.