Физиология, психология, Г. Гельмгольц, психофизиология, психофизика, Э. Вебер, Т. Фехнер, В. Вундт, экспериментал психология, Э. Титченер, лаборатория методлари

8.2.Психологияда "характер акцентуацияси" тушунчасини ишлаб чиқиш. К.Леонгард, А.Е.Личконинг илмий қарашлари.
Акцентуациялар таснифи - бу акцсентуация тушунчаси (характер, шахсият) асосида ишлаб чиқилган психологик типология. "Акцентуация" тушунчаси мавжуд бўлган даврда бир нечта бундай типологиялар ишлаб чиқилган. Улардан биринчиси (1968) контсепция муаллифи Карл Леонхардга тегишли . Кейинги, кенгроқ маълум бўлган тасниф Личко томонидан ишлаб чиқилган (1977 йилда) ва 1933 йилда амалга оширилган Ганнушкин томонидан асосланган .
Карл Леонгарднинг талқинида ўн икки турини аниқлади. Уларнинг келиб чиқиши бўйича улар турли хил локализацияга эга.Темпераментга, табиий сифатида Леонгард қуйидаги турларни таснифлади:
-гипертимик - фаолиятга интилиш, тажрибаларга интилиш, оптимизм, омадга эътибор бериш;
-дистимик - летаргия, ахлоқий жиҳатларни, ҳиссиётлар ва қўрқувларни таъкидлаб, муваффақиятсизликка эътибор беради;
-аффектив-лабил - белгиларнинг ўзаро компенсацияси, турли стандартларга эътибор бериш;
-аффектив-юксак - илҳом, юксак туйғулар, ҳиссиётларни култга кўтариш;
-хавотирли (қўрқинчли) - қўрқув, уятчанлик, итоаткорлик;
-ҳиссий - меҳрибонлик, қўрқув, раҳм-шафқат.
Характерига кўра, ижтимоий шартли таълим сифатида у қуйидагиларни кўрсатди:

-намойишкорона - ўзига ишонч, беҳуда, мақтанчоқлик, ёлғон, хушомадгўйлик, стандарт сифатида ўз ўзига эътиборини қаратиш;

-педантик - қатъиятсизлик, виждонлилик, гипохондрия, ўз нафсининг идеалларга мос келмаслигидан қўрқиш;
-тиқилиб қолиш - шубҳаланиш, норозилик, беҳуда нарса, қутулишдан умидсизликка ўтиш;
-ҳаяжонли - иссиқ хулқ-атвор, мулоҳазакорлик, юриш-туриш, инстинктларга эътибор бериш.
Шахсий даражага қуйидаги турлар киритилди:
Экстраверт тип;
Интроверт тип.
Шуни таъкидлаш керакки, Леонгард томонидан қўлланилган экстраверсия ва интервертлик тушунчалари Юнгнинг ғояларига энг яқин: Леонгардга кўра экстраверт - бу ташқи, "объектив" стимулларни бошқарадиган, атроф-муҳит таъсирига мойил ва унга қизиққан одам. Интроверт бўлса-да, ўзининг "субъектив" ғояларига йўналтирилган, ташқи таъсирга унчалик мойил эмас ва унга қизиқмайди . Экстраверсия ва интерционалликни тушуниш бу ягона тўғри тушунчадир - психологияда бу хусусиятларнинг бошқа тавсифлари мавжуд, масалан, Айзенк методикаси бўйича.