Fizikaviy kimyo

1.3 Issiqlik shakllanishining eksperimental ta’rifi.
.Kalorimetrik tizimning issiqlik quvvatini hisoblash:
m (kalorimetrik shisha) = 114, 03 g
m( langar) = 2,01 g
m (suv) = 150 g
C_P(suv) = 4,1819 J/K*g
C_P(shisha)= 1,966 J/K*g
C_P(langar) = 0,48 J/K*g
V(term) = 1 ml
C_P(term) = 1,925 J/K*g
SK = 150 g*4,1819 J/K*g + 114,03 g*1,966 kJ/K*g + 2,01 g*0,48 J/K*g + 1 ml*1,925 J/K*g = 854,37 J/K

2. 
   Suvsiz tuz uchun massasini hisoblash.
   

m(FeSO₄*7H₂O) = 2g
w (FeSO₄) = M_tuz/M_kr
m_tuz = m_kr*w
w (FeSO₄) = 152/278=0,55
m_tuz = 2*0,55=1,1g
m(MgSO₄*7H₂O) = 2g
w (MgSO₄) = М_tuz/M_kr
m_tuz = m_kr*w
w (MgSO₄) = 120/246=0,49
m_tuz = 2*0,49=0,97
m(NiSO₄*7H₂O) = 2g
w (NiSO₄) = М_tuz/M_kr
m_tuz = m_kr*w
w (NiSO₄) = 155/281=0,55
m_tuz = 2*0,55=1,1g

3. 
   Shakllanish issiqligini aniqlash
   

tajriba boshlangan vaqt, min	distillangan suv harorati t, ^0C	FeSO4*7H2O qo'shilganidan keyin vaqt, min	aralashmaning harorati tc, ^0C
0	25	5	24,7
0,5	25	5,5	24,7
1	25	6	24,7
1,5	25	6,5	24,5
2	25	7	24,5
2,5	25	7,5	24,5
3	25	8	24,5
3,5	25	8,5	24,5
4	25	9	24,5
4,5	25	9,5	24,5

Kalorimetrda distillangan suv va FeSO₄*7H₂O haroratini o'lchash natijalari.
3-rasm. FeSO₄*7H₂O kristallogidrat eritilganda harorat o'zgarishi


Jadvalga ko'ra, suvga FeSO₄*7H₂O kristallohidrat qo'shilganda, eritmaning harorati pasayadi, shuning uchun jarayon atrof-muhitdan issiqlik assimilyatsiya qilish bilan birga keladi, shuning uchun jarayon endotermik.

tajriba boshlangan vaqt, min	distillangan suv harorati t, ^0C	FeSO4 qo'shilganidan keyin vaqt, min	aralashmaning harorati tc, ^0C
0	25	5	25,5
0,5	25	5,5	25,5
1	25	6	25,5
1,5	25	6,5	25,5
2	25	7	25,8
2,5	25	7,5	25,8
3	25	8	25,8
3,5	25	8,5	25,8
4	25	9	25,8
4,5	25	9,5	25,8

Distillangan suv harorati va FeSO₄ kalorimetrda o'lchash natijalari.
4-rasm. FeSO₄ tuzining eritilishidan kelib chiqqan harorat o'zgarishi.


Jadvalga ko'ra, suvga FeSO₄ tuzini qo'shganda, eritmaning harorati ko'tarildi, shuning uchun jarayon issiqlik bilan atrof-muhitga chiqariladi, shuning uchun jarayon ekzotermik.

1. 
   ∆Н_suv.erit.= 
   

∆Т=25-24,5=0,5˚С;
∆Н_suv.erit. == 59,378 kJ/mol

2. 
   ∆H_{suvsiz erit.}=
   

∆Т=25-25,8=-0,8˚С;
∆Н_{suvsiz erit.} == -94,445 kJ/mol

3. 
   ∆Н_gidr. =∆Н_{suvsiz erit.} - ∆Н_suv.eritma
   

∆Н_gidr. =-94,445 kJ/mol - 59,378 kJ/mol = -153,823 kJ/mol

Kalorimetrda distillangan suv va MgSO₄*7H₂O haroratini o'lchash natijalari.

tajriba boshlangan vaqt, min	distillangan suv harorati t, ^0C	MgSO4*7H2O qo'shilganidan keyin vaqt, min	aralashmaning harorati tc, ^0C
0	25,4	5	25
0,5	25,5	5,5	25
1	25,5	6	25
1,5	25,5	6,5	25
2	25,5	7	24,9
2,5	25,5	7,5	24,9
3	25,5	8	24,9
3,5	25,5	8,5	24,9
4	25,5	9	24,9
4,5	25,5	9,5	24,9

5-rasm. MgSO₄*7H₂O kristallohidrat eritilganda harorat o'zgarishi.


Jadvalga ko'ra, MgSO₄*7H₂O kristallohidrat suvga qo'shilganda, eritmaning harorati pasayadi, shuning uchun jarayon atrof-muhitdan issiqlik assimilyatsiya qilish bilan birga keladi, shuning uchun jarayon endotermik.

tajriba boshlangan vaqt, min	distillangan suv harorati t, ^0C	MgSO4 qo'shilganidan keyin vaqt, min	aralashmaning harorati tc, ^0C
0	24	5	24,7
0,5	24	5,5	24,7
1	24	6	24,8
1,5	24	6,5	24,8
2	24	7	24,8
2,5	24	7,5	24,8
3	24	8	24,8
3,5	24	8,5	24,8
4	24	9	24,8
4,5	24	9,5	24,8

Kalorimetrda distillangan suv va MgSO₄ haroratini o'lchash natijalari.
6 -rasm. MgSO₄ tuzining eritilishidan kelib chiqqan harorat o'zgarishi:
Jadvalga ko'ra, MgSO₄ tuzi suvga qo'shilganda eritmaning harorati ko'tarildi, shuning uchun jarayon issiqlik bilan atrof-muhitga chiqariladi, shuning uchun jarayon ekzotermik bo'ladi.

1. 
   ∆Н_suv.erit.= ;
   

∆Т=25,5-24,9=0,6˚С;
∆Н_suv.erit. == 63,052 kJ/mol

2. 
   ∆Н_{suvsiz erit.}=;
   

∆Т=24-24,8=-0,8˚С;
∆Н_{suvsiz erit.} == -84,556 kJ/mol

3. 
   ∆Н_gidr. =∆Н _{suvsiz erit.} - ∆Н_suv.erit.;
   

∆Н_gidr. = -84,556 kJ/mol - 63,052 kJ/mol = -147,608 kJ/mol


Kalorimetrda distillangan suv harorati va NiSO₄*7H₂O o'lchash natijalari.

tajriba boshlangan vaqt, min	distillangan suv harorati t, ^0C	NiSO4*7H2O qo'shilganidan keyin vaqt, min	aralashmaning harorati tc, ^0C
0	25,5	5	25
0,5	25,5	5,5	25
1	25,5	6	25
1,5	25,5	6,5	25
2	25,5	7	25
2,5	25,5	7,5	25
3	25,5	8	25
3,5	25,5	8,5	25
4	25,5	9	25
4,5	25,5	9,5	25

7-rasm. NiSO₄*7H₂O kristallohidrat eritilganda harorat o'zgarishi;


Jadvalga ko'ra, suvga FeSO₄*7H₂O kristallohidrat qo'shilganda, eritmaning harorati pasayadi, shuning uchun jarayon atrof-muhitdan issiqlik assimilyatsiya qilish bilan birga keladi, shuning uchun jarayon endotermik.

tajriba boshlangan vaqt, min	distillangan suv harorati t, ^0C	NiSO4 qo'shilganidan keyin vaqt, min	aralashmaning harorati tc, ^0C
0	25	5	25,5
0,5	25	5,5	25,5
1	25	6	25,5
1,5	25	6,5	25,6
2	25	7	25,6
2,5	25	7,5	25,6
3	25	8	25,6
3,5	25	8,5	25,6
4	25	9	25,6
4,5	25	9,5	25,6

8-rasm. NiSO₄ tuzining eritilishidan kelib chiqqan harorat o'zgarishi:


Jadvalga ko'ra, NiSO₄ tuzi suvga qo'shilganda, eritmaning harorati ko'tarildi, shuning uchun jarayon issiqlik bilan atrof-muhitga chiqariladi, shuning uchun jarayon ekzotermik.

1. 
   ∆Н_suv.erit= ;
   

∆Т=25,5-25=0,5˚С;
∆Н_suv.erit == 60,019 kJ/mol

2. 
   ∆Н_{suvsiz erit.}=;
   

∆Т=25-25,6=-0,6˚С;
∆Н _{suvsiz erit.} == -72,233 kJ/mol

3. 
   ∆Н_gidr. =∆Н _{suvsiz erit.} - ∆Н_suv.erit;
   

∆Н_gidr =-72,233 kJ/mol – 60,019 kJ/mol = -132,252 kJ/mol