Fizikaviy kimyo fanidan laboratoriya mashg`ulotlari uchun

ASBOBNING TUZILISHI VA OPTIK SXEMASI

Refraktometming asosiy qismi, ikkita har-xil shishadan yasalgan to'g'ri burchakli prizma hisoblanadi. Prizmalar bir biriga gipotenuzalari bilan deyarli tngib turadi va ular orasidagi masofa taxminan 0,1 mm ga teng bo'ladi. Prizmalar orasiga sindirish ko'rsatgichi aniqlanishi zarar bo'lgan suyuqlik tomiziladi (1 rasm).

Yoruglik manbai S dan chiqqan yorug'likning nuri I-chi prizmadan o'tganda sinadi va prizmaning gipotenuzasi AV ga tushadi. AV tomonning ustki qismi xira, tiniqmas bo'lgani uchun yorug'lik sochiladi va tekshiriladigan suyuqlikdan o'tib, ikkinchi prizmaning SD tamoniga har xil burchaklar bilan tushadi. Agar tekshirilayotgan suyuqlikning optik zichligi prizmaning optik zichligidan kichik bo'Isa, nurlar 2 prizmaga 0 gradusdan a_cheg chegaraviy burchakgacha bo'lgan oraliqdagi burchaklar bilan tushadi.

Shu sababli burchaklar orasida yorag' may don, tashqi qismida qorong'i maydon hosil qiladi. Natijada ko'rish maydoni yorag' va qorong'iga bo'linadi. Yorag' va qorong'i maydonlaming chegarasi tekshirilayotgan suyuqlikning chegaraviy sinish burchagi bildiradi. Bu esa tekshiriluvchi suyuqlikning sindirish ко' rsatgichiga bog' liq.

Shuni qayd qilish kerakki refraktometr yordamida sindirish ko'rsatgichi tekshiriluvchi suyuqlikning sindirish ko'rsatgichi prizmaning sindirish ko'rsatgichidan kichik bo'lsagina aniqlash mumkin.

Refraktometming optik zichligi 2-rasmda keltirilgan. 1,2- lar prizmalar, 3 - oddiy yorag'lik manbai, 4 - tenglashtirgichbo lib undagi prizmalar to'lqin uzunligi X = 589,3 nm bo'lgan nurlaming tenglashtirgichdan o'tgandan so'ng chetlanishi ro'y bermasligi uchun qo'llaniladi, 5- buraluvchi prizma bo'lib, ко'rish sohasini yaxshilaydi, 6- ko'rish trabasi okulyari, 7-ko'rish trabasi ob'ektivi, 8- shkala bo'lib unda tekshirilgan suyuqlikning sindirish ko'rsatgichini aniqlab oladi.