Fizikadan masalalar yechish texnologiyalari 1-mavzu. Nuqta kinematikasi, Qattiq jism kinematikasiga doir masalalar yechish

Yer sirtidan biror y₀ balandlikdan gorizontga  burchak ostida tepaga va pastga otilgan qiyalatib otilgan holatlar uchun jism koordinatalarining o’qlardagi o’zgarishi quyidagicha (10,11-rasmlar):

Er sirtidan otilgan jism:
Yer sirtidan gorizontga  burchak ostida ₀ boshlang’ich tezlik bilan otilgan jismning uchish vaqti t_UChISh , ko’tarilish vaqti t_KUT, uchish uzoqligi l_UChISh, ko’tarilish balandligi h_MAKS quyidagicha:




Agar yer sirtidan gorizontga burchak ostida otilgan jismning uchish vaqti t_UCh ma’lum bo’lsa, maksimal ko’tarilish balandligi h_MAKS quyidagicha:

Agar yer sirtidan gorizontga α burchak ostida otilgan jismning ko’tarilish balandligi h_MAKS ma’lum bo’lsa, uchish uzoqligi ℓ_UCh quyidagicha:


Biror balandlikdan gorizontga burchak ostida otilgan jism:
u₀ balandlikdan  burchak ostida tepaga otilgan jismning maksimal ko’tarilish balandligi (h_max) (10 rasm)


u₀ (h) balandlikdan gorizontga nisbatan  burchak ostida ₀ tezlik bilan tepaga va pastga qiyalatib otilgan jismning tushish vaqti (t_uch), uchish uzoqligi (l_uchish), tushish tezligi (_TUSh ) va tushish burchagi (β_TUSh) quyidagicha (10-11 – rasm)

↑↑tepaga

↓↓ pastga

AYLANMA HARAKAT

Aylanma harakat deb traektoriyasi aylanadan iborat bo’lgan harakatga aytiladi
Agar aylanma harakatda chiziqli tezlik o’zgarmasa bunday harakat aylanma tekis harakat deyiladi

-burchak tezlik T – aylanish davri
 - aylanishlar chastotasi (Gs=1/s) (1 sekund vaqt ichidagi aylanishlar soni)
Tekis aylanma harakat qilayotgan jismning harakat tenglamasi quyidagicha:
[rad]
Agar jism t vaqt ichida N marta aylansa aylanish davri T, chastotasi ν va burchak tezligi ω quyidagicha:

Agar jismning minutiga aylanishlar soni n berilsa, u holda aylanishlar chastotasi ν, burchak tezlik ω va aylanish davri T quyidagicha:

tekis aylanma harakatda markazga intilma tezlanish quyidagicha:

Agar jism o’z burchak tezligini teng vaqtlar ichida teng miqdorlarga o’zgartirsa bunday aylanma harakat tekis o’zgaruvchi aylanma harakat deyiladi.(13-rasm) Agar aylanma harakat qilayotgan jism o’z burchak tezligini t vaqt ichida 0 dan  qiymatga tekis o’zgartirsa, bunda , 0, t lar bilan hosil qilingan trapesiya yuzi umumiy burchak ko’chishini bildiradi (): (13 – rasm)

Bu yerda: -burchak tezlanish
Ixtiyoriy paytdagi burchak tezlikni topish:


4-ilova
Metro eskalatori harakatlanmay turgan passajirni 1 minut davomida ko’taradi. Harakatlanmayotgan eskalatordan passajir 3 minutda ko’tariladi. Passajir harakatlanayotgan eskalatorda yuqoriga yurib, qancha vaqtda ko’tariladi?

Berilgan S=S1=S2=S3 t1=1 minut=60 s t2=3 minut=180 s t3-?	Echish : ; ; ; ; ; ;
Hisoblash

[3]dan. 1.1,1.6,1.9,1.15, 1.20, 1.25, 1.32, 1.40, 1.50, 1.62 masalalarni birin ketin yechtiradi
5-ilova
Mustaqil ish uchun vazifa: [3]dan. 1.3,1.10,1.19,1.24, 1.28, 1.36, 1.45, 1.52, 1.58, 1.64