Fizikadan masalalar 10 10-sinf masalalari va test savollari to`plami

OPTIKA VA ATOM

1. Nur vakkumdan shaffof plastinkaga 45° burchak ostida tushmoqda? Agar sinish

burchagi 30° bo‘lsa, plastinka sindirish ko‘rsatkichini toping.

Berilgan: = 45° ,

 = 30°

-----------

n = ?

Yechish:Ёруглик синиш конунидан

2. Nur dastasi shaffof plastinkadan ( n = ) vakkumga o‘tmoqda. To‘la ichki

qaytish yuz berishi uchun plastinkadan ichidagi nur qanday burchak ostida

tushishi kerak ?

Berilgan:n =

-----------

₀= ?

Yechish:Тула ички кайтиш лимит бурчаги . Бундан, ₀=45⁰ 3. Nur 1-muhitdan sindirish ko‘rsatkichi n₂=1,2 bo‘lgan 2- muhitga 45° burchak

ostida tushganda to‘la ichki qaytish kuzatila boshlaydi. 1-muhitning sindirish

ko‘rsatkichi n₁ ni toping.

Berilgan:n₂ = 1.2

₀ = 45°

------------

n₁ = ?

Yechish:Тула ички кайтиш лимит бурчаги . Бундан,

4. Fokus masofasi 8 sm bo‘lgan linzadan 10 sm beriga qo‘yilgan buyumning tasviri linzadan qancha masofa narida hosil bo‘ladi?

Berilgan:F = 8 sm

d = 10 sm

------------

f = ?

Yechish:Линза формуласи . Бундан, .

5. Geliy atomining barcha protonlar massasini aniqlang. (m_p=1.67*10^-27 kg)

Berilgan:He , Z=2

m_p=1.67*10^-27 kg

--------------------

M_p,He = ?

Yechish: Atom protonlar massasi yadro zaryadi Z ga bog’liq: M_p,Z = Z* m_p . Demak,

M_p,He = 2* 1.67*10^-27 kg = 3.34*10^-27 kg

6. Kislorodni izotopi yadrosi massasini toping. (m_p ≈ m_n =1.67*10^-27 kg)

Berilgan:m_p ≈ m_n =1.67*10^-27 kg

Yechish:Yadro massasi m “ taqriban ! ” barcha nuklonlar (massa soni A) massalari

yig’indisiga teng, m≈A*m_p , Demak,

, A=15, m( ) = 15*1.67*10^-27 kg ≈25*10^-27 kg

7. Uranning izotopi yadrosining massasini toping ( m_p ≈ m_n =1.67*10^-27 kg ).

Berilgan:m_p ≈ m_n =1.67*10^-27 kg

Yechish:Yadro massasi m “ taqriban ! ” barcha nuklonlar (massa soni A) massalari

yig’indisiga teng, m≈A*m_p , Demak,

, A=235 , m() = 235*1.67*10^-27 kg =392,45*10^-27 kg

8. Sinish burchagi tushish burchagidan 2 marta kichik bo‘lishi uchun nur shisha

sirtiga qanday burchak ostida tushishi lozim? ( n = 1.6 Shisha)

Berilgan:  =  / 2

n = 1.6 Shisha

-----------------------

 = ?

Echish: Sinish qonuni , Bundan

9. Optik kuchi 10 dptr bo‘lgan linzaning fokus masofasi qancha?

Berilgan: D = 10 dptr

------------------

F = ?

Echish:

10. Agar yulduzlarni biridan yorug‘lik nuri 300 yilda yetib kelsa,Yerdan bu

yulduzgacha masofa qancha ?

Berilgan:t=300*365*24*3600 sek

c=3*10⁸ m

--------------

s=?

Yechish:s=c*t=28.5*10¹⁷ m

11. Geliy atomida jami protonlar zaryadini toping. (q_p = 1.6*10^-19 C)

Berilgan:q_p = 1.6*10^-19 C

--------------------

Q_p = ?

Echish: , Z=2 , Q_p = Z* q_p = 3.2*10^-19 C

12. Faraz qiling, raketa yorug‘lik tezligida 100 km balandlikda Yer sharining ekvatori bo‘ylab uchmoqda. Bunday tezlikda uchayotgan raketa 1 s da Yer sharini necha marta aylanib chiqadi. Yerning radiusi 6400 km.

Berilgan: h =100 km

t =1 sek , R=6400 km

с = 310⁵ km/сек

--------------------

n = ?

Yechish:1-aylanish uzunligi C=2(R+h), bosgan jami yo’l L=ct. Demak aylanish soni , n ≈ 7 marta

13. Singan nur qaytgan nurga perpendikular bo‘lishi uchun nur shishaga (n = 1.6 )

qanday burchak ostida tushishi lozim ?

Berilgan:  = 180^o -  - 90^o = 90^o -  , shakldan

n = 1.6 Shisha

-----------------------

 = ?

Echish: Sinish qonuni ,

bundan .

14. Olmos va shisha sindirish ko’rsatkichlari 2.42 va 1.5 bo’lsa, bulardan tayorlangan plastinkalarda yorug’lik tarqalish vaqtlari bir xil bo’lishi uchun, plastinkalar qalinliklari nisbati qanday bo’lish kerak ?

Berilgan: n₁ = 2.42

n₂ = 1.5

---------------

d₂/d₁ = ?

Echish: n=c/v, v=c/n, t=d/v= dn/c, demak, d₁n₁/c = d₂n₂/c yoki d₂/d₁ = n₁/n₂ = 1.61

15. α - zarra nimalrdan tashkil topgan

16. qonuniyatni kim topgan?

17. Nega yadrodagi protonlar Kulon itarishish tufayli qochib ketmaydi ?

18. Vodorod atomida nechta Neytron bor ?

19. Yadrodagi Z protonlar va N neytronlar soni “massa soni” A bilan qanday

bog’langan ?

A=Z+N

20. Litiy atomida protonlar va elektronlar sonin i ko’rsating ?

3 ta proton 3 ta elektron