6. Elektr zanjiri qarshiligi 4 Ω bo‘lgan rezistordan va EYuK 12 V, ichki qarshiligi 2 Ω bo‘lgan tok manbayidan tuzilgan. Rezistordagi kuchlanish tushuvi necha volt?
A) 8; B) 2; C) 4; D) 12.
7. Gapni to‘ldiring. n ta elementni ... .. ulab, batareya tuzilganda umumiy EYuk n marta......
A) ... ketma-ket ... ortadi; B) ... ketma-ket ... kamayadi;
C) ... ketma-ket ... o‘zgarmaydi; D) ...parallel ... ortadi.
8. n ta elementni...... ulab batareya tuzilganda umumiy EYuK ..., ichki qarshiligi n marta...
A) ... parallel ... o‘zgarmaydi ... kamayadi;
B) ... parallel ... ortadi ... kamayadi;
C) ... parallel ... o‘zgarmaydi ... ortadi;
D) ... ketma-ket ... o‘zgarmaydi ... kamayadi.
9. Ichki qarshiligi 0,01 Ω bo‘lgan tok manbayi qisqa tutashganda, tok kuchi 1000 A bo‘ldi. Manba EYuKni toping (V).
A) 10; B) 9; C) 12; D) 15.
10. Ichki qarshiligi 2 Ω bo‘lgan batareyaga 50 Ω li tashqi qarshilik ulandi. Agar batareyaning EYuK 12 V bo‘lsa, FIK (%) ni toping.
A) 92; B) 89; C) 96; D)100.
S
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
J
|
D
|
D
|
A
|
D
|
C
|
A
|
A
|
A
|
|
|
9-mashq
1-masala
Mis sterjendan 0,5 s davomida zichligi 9 A/mm2 bo‘lgan tok o‘tganda uning temperaturasi qanday o‘zgaradi? Misning solishtirma qarshiligi 1,7 · 10–8 Ω · m , z ich l ig i 89 0 0 kg /m 3, solishtirma issiqlik sig‘imi 380 J/(kg K)
Javobi: 0,20 oC).
Berilgan
j
c=380 J/kg K
|
Formulasi:
  
|
Yechilishi:
2-masala
Niobiydan yasalgan spiral 100 o C ga qizdirilsa uning solishtirma qarshiligi necha marta o‘zgaradi? Niobiy uchun α = 0,003 K–1 (Javobi: 1,3 marta ortadi).
Yechilishi:
3-masala
Nikelin simning 20 oC dagi qarshiligi 20 Ω ga teng edi. Uni 120 oC gacha qizdirilsa, qarshiligi nimaga teng bo‘ladi? Nikelin uchun α = 0,0001 K–1.
4-masala
Vakuumli diodda elektron anodga 8 Mm/s tezlik bilan yetib boradi. Anod kuchlanishini toping (Javobi: 180 V).
Yechilishi:
5-masala
Vakuumli diodda anoddagi maksimal tok kuchi 50 mA ga teng bo‘ldi. Katoddan har sekundda nechta elektron uchib chiqmoqda? (Javobi: 3,1 · 1017).
Yechilishi:
6-masala
Yarimo‘tkazgichlarda musbat ion bilan kovak orasida farq bormi?
Javob: Kovak elektron tark etgan joy musbat ion kovagi bor atom
7-masala
Nima sababdan tashqi sharoitlar o‘zgarmagani holda elektron-kovak jufti to‘xtovsiz hosil bo‘lib tursada, yarimo‘tkazgichda erkin zaryad tashuvchilar soni o‘zgarmaydi.
Javob: Chunki elektron kovaklardan joy almashadi
8-masala
Germaniyga fosfor, rux, kaliy kiritilsa, qanday turdagi o‘tkazuvchanlik hosil bo‘ladi?
Javob:
9-masala
Nima sababdan bir xil kuchlanishda to‘g‘ri p–n o‘tishdagi tok, teskari o‘tishdagi tokka nisbatan ancha katta bo‘ladi?Javob : P+ ga n-ga ulanganda ichki va tashqi maydon yo’nalishi bir xilda bo’ladi va maydon zaryadlangan zarralar ko’proq kiradi.
10-masala
Termistor (qarshiligi temperaturaga qarab o‘zgaradigan yarim o‘kazgichli asbob) uchiga ketma-ket holda 1 kΩ li qarshilik ulanib, unga 20 V kuchlanish berildi. Xona temperaturasida zanjirdagi tok kuchi 5 mA edi. Termistorni issiq suvga tushirilganda undan o‘tuvchi tok kuchi 10 mA bo‘lib qoldi. Termistor qarshiligi necha marta kamaygan? (Javobi: 3 marta).
IX bobni yakunlash yuzasidan test savollari
1. Gapni to‘ldiring. Metallarning qizishi tufayli ulardan elektron uchib chiqish hodisasiga ... deyiladi.
A) ... termoelektron emissiya...; B). ..elektron emissiya...;
C) ...chiqish ishi...; D) ...to‘yinish toki....
2. Vakuumda elektr tokining tabiati nimadan iborat?
A) elektronlar oqimining bir tomonga harakatidan;
B) musbat ionlarning bir tomonga harakatidan;
C) manfi y ionlar oqimining bir tomonga harakatidan;
D) elektronlar, musbat va manfi y ionlarning bir tomonga harakatidan iborat.
3. Donor aralashmali yarimo‘tkazgichlar qanday turdagi o‘tkazuvchanlikka ega?
A) asosan elektron o‘tkazuvchanlikka;
B) asosan teshikli o‘tkazuvchanlikka;
C) teng miqdorda elektron va teshikli o‘tkazuvchanlikka;
D) elektr tokini o‘tkazmaydi.
4. Toza yarimo‘tkazgichdan elektronlarning tartibli harakati tufayli 1 mA tok o‘tmoqda. Yarimo‘tkazgichdan o‘tayotgan to‘la tok kuchi nimaga teng?
A) I mA; B) 2 mA; C) 0,5 mA; D) 0.
5. Gapni davom ettiring. “Temperatura ortishi bilan yarimo‘tkazgichning qarshiligi...”
A) ... ortadi; B) ... avval ortadi, so‘ngra kamayadi;
C) ... kamayadi; D) ... avval kamayadi, so‘ngra ortadi.
6. Yarimo‘tkazgichda teshik va elektron uchrashganda nima hosil bo‘ladi?
A) musbat ion; B) neytral atom;C) manfi y ion; D) musbat va manfi y ionlar.
7. Aralashmali o‘tkazuvchanlik qanday zarralarning harakati bilan bog‘langan?
A) asosan erkin elektronlar;
B) asosan kovaklar;
C) teng miqdordagi erkin elektronlar va kovaklar;
D) turli miqdordagi erkin elektronlar yoki kovaklar.
8. “To‘g‘ri p–n o‘tishda yarimo‘tkazgichdagi berkituvchi qatlam ...” Gapni davom ettiring.
A) ... kengayadi;
B) ... torayadi;
C) ... o‘zgarmasdan qoladi;
D) ... kuchlanish kattaligiga qarab chiziqli o‘zgaradi.
9. Kovalent bog‘lanishda nechta elektron qatnashadi?
A) 1 ta; B) 2 ta; C) 3 ta; D) 4 ta.
10. n–p–n turdagi tranzistor bazasiga emitterga nisbatan qanday ishoradagi potensial berilganda tranzistordan tok o‘tadi?
A) musbat; C) nol;
B) manfi y; D) qanday ishorada berilishining ahamiyati yo‘q.
S
|
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
J
|
A
|
A
|
A
|
B
|
C
|
B
|
C
|
B
|
B
|
A
|
MUSTAQIL YECHISH UCHUN MASALALAR TO`PLAMI
