Fizika8 Uzb i-bob 1-26. pmd

II bob yuzasidan muhim xulosalar
U = q
A
.
I =
t
q
.

---

61
II bob. Elektr toki
R
1
R
1
1
R
2
1
R
3
1
R
n
1
= 
 
     +       +
 
      + . . . +       .
•
Potensiometr — elektr zanjirdagi kuchlanishni rostlash, ya’ni o‘zgartirish
uchun qo‘llaniladigan elektr asbob.
•
Iste’molchilar ketma-ket ulanganda, zanjirdagi to‘liq qarshilik har bir
iste’molchi  qarshiliklari yig‘indisiga teng: R   =  R
1 
+  R
2 
+  R
3 
+ . . . +  R
n
.
•
Iste’molchilar parallel ulanganda, zanjir to‘liq qarshiligiga teskari miqdor har
bir iste’molchi qarshiligiga teskari miqdorlarning yig‘indisiga teng:
II BOB BO‘YICHA QO‘SHIMCHA SAVOL VA MASALALAR
1. Elektr maydon qo‘yilganda o‘tkazgichdan nima sababdan tok o‘tadi?
2. Elektr zanjirdagi tok manbayi, kalit, elektr lampochka, ampermetr, voltmetr,
rezistor, reostat va potensiometr elektr sxemada qanday shartli belgi bilan
belgilanadi?
3. Eng sodda elektr zanjir sxemasini chizing.
4. Ikkita lampochka bo‘lgan shunday elektr zanjir sxemasini chizingki, bu
lampochkalardan har birini mustaqil ravishda yoqish mumkin bo‘lsin.
5. Tok kuchi 32 µA bo‘lganda 1 ns vaqt ichida o‘tkazgichning ko‘ndalang kesimidan
qancha elektron o‘tadi?
6. Elektr zanjirdagi lampochkadan ma’lum vaqt davomida 10 C zaryad o‘tib, 50 J
ish bajarildi. Lampochka qanday elektr kuchlanish ostida yo‘ngan?
7. Uyali telefon 6 V kuchlanishli tok manbayiga ega. Ma’lum vaqt davomida  undan
200 C zaryad o‘tganida qancha ish bajariladi?
8. Ko‘chma magnitofon 12 V kuchlanishli tok manbayiga ega. Ma’lum vaqt  davomida
600 J ish bajarish uchun magnitofondan qancha elektr zaryad o‘tishi kerak?
9. Elektr zanjirda lampochkaga parallel ulangan voltmetr 8 V ni ko‘rsatmoqda. Ma’lum
vaqt davomida 40 J ish bajarilishi uchun lampochkadan nechta elektron o‘tishi
kerak? 1 ta elektronning zaryadi 1,6
⋅
10
−19
 C ga teng.
10. Elektr zanjirdagi lampochkadan 10 minutda 90 C zaryad o‘tgani ma’lum. Zanjirdagi
ampermetr lampochkadan qancha tok o‘tayotganini ko‘rsatadi?
11. Lampochka ulangan elektr zanjirdan o‘tayotgan tokning kuchi 0,5 A ga teng.
Lampochka spirali orqali 1 minutda necha kulon zaryad o‘tadi? Shu vaqt davomida
lampochkadan o‘tgan elektronlar sonini hisoblang.
12. Elektr zanjirdagi lampochkadan o‘tayotgan tok kuchi 0,5 A ga teng. Lampochka
spiralidan qancha vaqtda 400 C zaryad o‘tadi?
13. Akkumulyator 48 soat davomida 4 A tok berib tura oladi. Bunday akkumulyator
qancha elektr zaryad to‘play oladi?
14. Ko‘ndalang kesimi a) 2 mm
2
, b) 4 mm
2
, d) 0,5 mm
2
 va e) 0,01 mm
2
, uzunligi
1 m bo‘lgan temir simning qarshiligini hisoblang.
15. Agar izolyatsiyasiz o‘tkazgichni ikki buklasak va eshsak, uning qarshiligi necha marta
o‘zgaradi?

---

62