Fizika8 Uzb i-bob 1-26. pmd

O‘tkazgichning zanjirda tok o‘tishiga qarshilik qilish xossasini
tavsiflaydigan fizik  kattalik  elektr qarshilik deb ataladi va  R
harfi bilan belgilanadi.
Elektr qarshilikning asosiy birligi
qilib fizikaga qarshilik tushunchasini
kiritgan va elektr zanjirning asosiy
qonunini kashf etgan nemis fizigi
Georg Simon Om sharafiga om  (
Ω
Ω
Ω
Ω
Ω)
qabul qilingan.
Qarshilikning
 
milliom
 
(m
Ω
Ω
Ω
Ω
Ω),
 
kiloom
(k
Ω
Ω
Ω
Ω
Ω),
 
megaom
 
(M
Ω
Ω
Ω
Ω
Ω)
 
kabi
 
birliklari
 
ham
qo‘llaniladi. Bunda:
1
 
Ω
 
=
 
1
 
000 mΩ; 1
 
kΩ
 
=
 
1
 
000
 
Ω;
 
1
 
MΩ
 
=
 
1
 
000
 
000
 
Ω.
55-rasm
Georg Simon Om
(1787−1854)
56-rasm

---

41
O‘tkazgichda elektr qarshilik qanday vujudga keladi?
Metallardagi tok elektr maydon ta’sirida erkin elektronlarning tartibli
harakatidan iborat. Harakat paytida elektronlar kristallni tashkil etgan
ionlar bilan to‘qnashadi. Bu to‘qnashuv jismlarning mexanik haraka-
tidagi to‘qnashish jarayoniga o‘xshab, ionlar erkin elektronlarning tezli-
gini kamaytiradi. Shuning uchun metall o‘tkazgichlarga elektr maydon
qo‘yilganda, elektr qarshilik namoyon bo‘ladi.